Mang dan khempeuh zong hoih khin sam kei!

Mang dan khempeuh zong hoih khin sam kei!
Tual Khan Suan
"Na sem leh sem hiathiat", "lam pail eh pai hiathiat", an nek na ngawn ne hiathiat". A bang ci dan a, lawm", ci leh, "A mang dan ee", ci. "Aw! Tua dan maw leh" cih a om hi.
Leitung ah minam neu (tawm) te'n minam picing zawte ngeina leh dan pen thupi sa zaw tawntung hi. Zomite'n zong ei minam ngeina tawh kituan ta kei leh, Kawl, Kala (Vai) leh Mikang a kipan minam tuamtuam te dan pen kisang thei baih lel hi. "Amau dan hi" cih tawh a veng pah thei lel hi. Ei leh ei kikal ( beh leh pung, khua leh tui kibat lo man in a kilam dang thute )ciangin bel, "Aw! tua dan maw, a ma gamtat dan hi'n teh maw" cih ding hamsa kisa mahmah hi.
Pawl khat leuleu ciangin lah, minam ki-it sak lua in minam dangte dan khempeuh sang theilo mawk zel hi. Minam khat peuh mawk mudah mikmek hi. Kawlte, Kala (Vaite) muh dah lua a hih manin a mau gamtat hoihna te sang theilo mawk hi. Minam it in, minam ngeina it ci leng lah, Mikang (mang) te a ciang a lah a sia a pha cih omlo, " hi lo dia le" ci suk zel thei bil bel mi ki om hi. Mi zong kibang kei ma te!!
Mikang ( mang) te bel, ei a ding a i mit hong honsak mite a hih manin zahtak piak ding bel hi bilbel sa ing. A hizongin a mau a khempeuh bel mit si sa a san ding mah a diam cih khat om ding hi. Mikangte bek in ei tungah thupha hong bawl uh hi lo zel a, ei sang a minam lian zawte in zong lam tuamtuam pan i khan tohna ding hong tawsawn veve zel uh hi. Mikang te'n zong a mau a huh mi na om zel hi. Khang lui te'n," Suanpi pen suang neu in theek" a cih bangin mihing te nuntakna pen a pil, a haute te zong a hai, a zawng te tawsawn na kisam zel hi.
Lawmte khat in," Mikang khempeuh a hoih ding, a pil ding kasak leh, na hi tuan kei" a cih ka za ngei hi. Zong hi mah hi. Mikang khempeuh a hoih kim loh bangin, Mang dan khempeuh zong hoih kim lo hi.
1.       A nu leh pa uh vak  nuamlo uh

Mikang te'n nu leh pa inn a om a, nu leh pa tawh ten khop pen maizumna zah in koih uh hi. Zomi te in nu leh pa tawh om khop lohna pen mai zumna in ki ngaih sun hi.  Mikang gam ah nu teek pa teek kum (60) val khin mi na sem leh a mau nek ding an leh meh lei a market pai tam a tam mai hi. Pawl khat te kiang bangah, "Bang hangin pensen (retirement) la lo a, na semsem lai na hiam?" ci leng, "ka mawtaw man ding kua'n hong piak sak ding, ka inn leh lo, mei man tui man teng kua'n hong piak sak ding" ci uh hi.  A hih leh tanu tapa neilo maw, cileng lah, "nei mah" ci zel a, "a mau inn leh lo tawh nungta in a mau a ding zong uh hi" ci ziau mawk uh hi. A pianna nu leh pa teek uh pen a gal pan telephone tawh hopih, nipi kal khat in khat vei ( a kinai om te) a kimuh leh cih ciang pen a ki don mahmah in kingaih sun mawh uh hi.
Pawl khat bang Pasian thu um mahmah bangin Pasian thu gen kei sam na pi uh in, a nu leh pa teek uh pen teekte' koihna (elderly home) ah koih uh hi. Biak inn pen a mau innkuan bek pai uh in, a nu leh pa teek uh pen biak inn paipih cih bang tamlo hi. Pi teek puteek te Pasian in it nawnlo phial hiam cih ding lah hi sam lo in a gamta tam mahmah hi. Aw! Mang dan i cih tua dan maw leh! cih ding lo ngal om kei!
2.       Nu mei pasal thaang tatna tam lua

Zomi te pen i ki-it, ki ngaih leh innlum lo lum ah ki lengla in, kihel minam a hihi. Mangkang te'n a it leh a ngaihte uh lengla kholhna pen khua sung a hihi. A ki-it a ki ngaih te pen a ki ten taktak ma un inn tuam sap uh a, nupa bangin om khawm uh hi. Tua khit teh a kingaih suak uh leh kiteng taktak bek uh hi. A mau bel, " khat leh khat lungsim tawng kitheihna ding hi" cin hoih gen bilbel uh hi. Mikangte a thupi sak diak te'n bel, "aw! hi lo dia le" ci thei ziau hi. Mikangte khat ka theih bang, a mah pen laisiangtho sang kah in, biak inn ah zong kizang mawh lo hi. Ki khopna ah ka pai uh ciangin biak na mi mahmah tawh kibang na pi, a lawm nu tawh kiteng nailo na pi'n inn sap khawm uh a, nu pa bangin om khawm uhhi. A mau bel pha mawh sak tuak het kei uh. Tua pa pen a lawmnu tawh kiteng na pi'n tu'n kikhen ki lel uh hi. A mau bel kiten lah hamsa sa lo, kikhen lah awl sa zaw lai mawk uh hi.
Zan ni August 05,10 ( Thursday) ni in Tyra Show a kici American TV talk show ka et leh naupang no numei kum (18) a pha nailo khat in, " inn pan tai sim in a lawm ngaih pasal no tawh a om khopna leh a nungak siangtho hihna teng a mansuahna" pen angtang vai tak in gen mawk hi. Numei leh pasal om khopna pen an nek tui dawn bang zah phial in ngaihsun uh hi leh kilawm a, a thei kha nailo te ( a hun tung nai ta kei leh) pen ei pauzat bang in " tawta taktak ei" ci bang dan a, a mu uh tawh kibang hi. Ka lungsim sungah bel, Aw! Mang dan tua dan maw leh, ka ci zel lel hi.

Mang dan hoih kasak lo tampi lai hi. A diak in, Mimal vai ( individualism) lua uh, innsung kivai hawm zia, ci bang in gelh leng gelh ding om lai hi. Mi khempeuh in zong hoih i sak om a, hoih i sak lo om tek hi.
Zomi te in hoih i sak te mang dan in Zo dan ta leh zui leng hoih zaw ding hi. A hoih lo te, mang dan in Zo dan ta leh nial leng hoih kan lai ding hi.



 To access more on my writings and other articles, Please visit at: