(၁၊ ၃၊ ၁၉၆၂)ရက္ေန႔ေဆြးေႏြးပြဲမွ တင္ျပေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား
ၾသဘာသံမ်ား
ဝိဓူရသခင္ခ်စ္ေမာင္
အခမ္းအနားမွဴး။ ။မစခင္ က်ေနာ္ စကား တခြန္းႏွစ္ခြန္းေလာက္ အစီရင္ခံခ်င္ပါတယ္။
အခု က်ေနာ္တို႔ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲမွာ တာဝန္ခံကိုယ္စားလွယ္အသီးသီး ေျပာၾကမယ့္စကားေတြဟာ အင္မတန္ဘဲ အေရးႀကီးတဲ့ စကားေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ စိတ္ကူးထားတာက ဒီေလာက္အေရးႀကီးတဲ့စကားေတြကို တေန႔ထဲ ျပြတ္သိပ္ၿပီးေတာ့ အၿပီးေျပာလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ အက်ိဳးရွိလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္မထင္ပါဘူး။
ဒီစကားေတြကို တေန႔ကို(၂)ဦးစီေလာက္၊ (၂)ဦးစီေလာက္၊ အဲဒီလို (၂)ရက္(၃)ရက္ ခြဲၿပီးေတာ့ ေျပာမယ္။ ၿပီးေတာ့ ေျပာတဲ့ေန႔ေတြကိုလည္း ၾကားထဲမွာ (၅)ရက္စီေလာက္ (၅) ရက္စီေလာက္ ျခားျခားၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔အခုလို ေပးသြားမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ျဖင့္ ေျပာသြားတဲ့ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ေတြကို နားေထာင္ေနတဲ့ကိုယ္စားလွယ္အသီးသီးကေရာ၊ တိုင္းျပည္ကေရာ အင္မတန္ေလးေလးစားစား သူတို႔ေလ့လာႏိုင္ဖို႔ အခ်ိန္ရလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ဒီလိုယံုၾကည္ပါတယ္။
အဲလိုယံုၾကည္တဲ့အတိုင္းဘဲ ဒီကေန႔ဆိုလို႔ရွိရင္ က်န္ေသးတဲ့ကိုယ္စားလွယ္(၅)ဦး ကို တႀကိမ္ထဲ၊ တေန႔ထဲ၊ တခါထဲ အၿပီးမေျပာလိုက္ေစဘဲနဲ႔ က်ေနာ္ဒီကေန႔ ပထမ ပမညတ ကိုယ္စားလွယ္၊ ၿပီးတဲ့အခါက်လို႔ဆိုလို႔ရွိရင္ ဖဆပလ ကိုယ္စားလွယ္၊ ႏွစ္ဦးေျပာၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီကေန႔ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကို ခဏရုတ္သိမ္းထားခ်င္ပါတယ္။
ၿပီးတဲ့အခါက်လို႔ဆိုလို႔ရွိရင္ျဖင့္ ၾကားမွာ (၅)ရက္ေပးၿပီးတဲ့ေနာက္ မတ္လ(၇)ရက္ ေန႔က်ေတာ့မွ (၆)နာရီ ဒီအခ်ိန္မွာဘဲ က်ေနာ္တို႔ ဒီေနရာမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကို ျပန္လည္စတင္က်င္းပပါ့မယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ အခု ပမညတ ကိုယ္စားလွယ္ ၾကြၿပီးေတာ့ေျပာပါ။
ေလးစားအပ္ေသာ သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ ေလးစားအပ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္အေပါင္းတို႔ခင္ဗ်ား။ ျပည္ေထာင္စု ဗိသုကာ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေသြးစည္းေရး ဗိမၼာန္ႀကီးဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕လက္ထက္မွာ အေတာ္ဘဲ ယိုင္နဲ႔လ်က္ ရွိေနပါၿပီ။
လူသားတို႔ရဲ႕ ေနာင္တေခတ္ဆိုတဲ့ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ဆယ္ အစိပ္မွ်ပင္ ဆက္လက္ မထိန္းသိမ္းႏိုင္တဲ့အတြက္ မိဘအေမြကို မရိုေသတတ္တဲ့ သားဆိုးသမီးဆိုးမ်ားအျဖစ္နဲ႔ က် ေနာ္တို႔အားလံုးဟာ ရာဇဝင္မွာ တာဝန္မကင္း ျဖစ္ေနၾကရပါၿပီ။ တာဝန္ကို အခ်ိန္မွီျပန္ လည္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ၾကရန္အတြက္ အခုလို လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲႀကီးကို ႀကီးစြာေသာ ေနာင္တ၊ နက္နဲေသာ မိသားစုစိတ္ဓါတ္ႏွင့္ က်င္းပရျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ လိႈက္လွဲစြာ ခံယူပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔အားလံုးဟာ တစိမ္းတရံဆံလူေတြမဟုတ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျပႆနာကို က်ေနာ္တို႔ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းႏွင့္ ေဝဖန္ေဆြးေႏြးပါရေစ။ အမွားမ်ား ရွိရင္လည္း နက္နက္နဲနဲဝန္ခံပါရေစ။ တေယာက္ရဲ႕ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ကို တေယာက္က မိသားစု စိတ္ဓါတ္နဲ႔ ေဖာ္ထုတ္ဖြင့္ဟႏုိင္ပါေစ၊ ျပဳျပင္ႏိုင္ပါေစလို႔ က်ေနာ္က ခုကတည္းက ၾကိဳတင္ ေတာင္းပန္ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ျပည္ေထာင္စုအတြင္းမွာရွိတဲ့ လူမ်ိဳးစုမ်ားအားလံုးဟာ အေတာ္ဘဲ မေက်မနပ္ျဖစ္ၿပီး လႈပ္ရွားထၾကြလ်က္ ရွိေနၾကပါတယ္။ ဗမာကလည္း ဗမာလိုမေက်နပ္ျဖစ္ၿပီး၊ ကရင္ကလည္း ကရင္နည္းနဲ႔ မေက်မလည္နဲ႔ ရွမ္းကလည္း ရွမ္းလို က်ိတ္မႏိုင္ခဲမရျဖစ္ၿပီး ထို႔အတူ အျခားလူမ်ိဳးစုအသီးသီးတို႔ကလည္း ကိုယ့္ဘဝ ကိုယ့္ဆႏၵမျပည့္ႏိုင္ ျဖစ္ေနၾကရပါတယ္။
ဒါေတြ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လာၾကရသလဲဆိုတာကို နက္နက္နဲနဲ ျပန္ၿပီးစစ္ေဆးဖို႔ရန္ဟာ ပထမျပႆနာႀကီးျဖစ္သင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ယူဆပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္မူ ဖြဲ႔ စည္းေရးဆိုတာလည္း ‘အရင္းစစ္ အျမစ္ေျမက’ဆိုသလို ဒီ အေထြေထြ မေက်နပ္မႈႀကီးကဘဲ အေၾကာင္းခံေပါက္ဖြားလာတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒီျပႆနာႀကီးဟာ ဥပေဒေၾကာင္း ရွာေဖြ ရံုမွ်၊ ဖြဲ႔စည္းပံုဖြဲ႔စည္းနည္းဆိုတဲ့ ပံုစံမွားလို႔ဆိုရံုမွ်နဲ႔ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ ျပည့္ဝတဲ့စစ္ေဆးခ်က္ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ ျပည့္ဝတဲ့ စစ္ေဆးခ်က္ရရွိေအာင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ဘဝမွာ တကယ္ေတြ႔ထိ ခံစားလာရတဲ့ အျဖစ္မွန္ ဘဝမွန္ ရာဇဝင္အေၾကာင္း အရသာ တဆင့္ၿပီးတဆင့္ ျပန္လည္စစ္ေဆးသင့္ၾကတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ယူဆပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ပမညတရဲ႕ အဆင့္ဆင့္ေသာ စစ္ေဆးခ်က္မ်ားကို ဒီလိုတင္ျပပါရေစ။
၁။ က်ေနာ္တို႔အခ်င္းခ်င္း မေက်နပ္မႈ၊ မယံုၾကည္မႈအေျခခံမ်ားဟာ မေန႔တေန႔ကမွစၿပီး ျဖစ္လာတဲ့ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး။ ေရွးပေဒသရာဇ္ေခတ္၊ နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္မ်ားကစၿပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စုပံုလာခဲ့ၾကတဲ့ အေမြဆိုး အႏွစ္ဆိုးႀကီးမ်ားဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔လူမ်ိဳးစုေတြ၊ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္းေတြ စပ္ဟပ္လို႔မရေအာင္ ေသြးကြဲခဲ့မႈေတြ၊ ရန္သူလို မုန္းတီးမႈႀကီးေတြ ျဖစ္ေအာင္ ထိုးႏွက္ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကသူေတြဟာ ေခတ္သစ္ ေခတ္ေဟာင္း ပေဒသရာဇ္ေတြ၊ နယ္ခ်ဲ႕ေတြရဲ႕ ရာဇဝင္တေလွ်ာက္ လုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ လက္ခ်က္ႀကီးေတြသာျဖစ္ပါတယ္ဆိုတာ ပထမဆံုး နစ္နစ္နာနာႀကီး ေကာက္ခ်က္ခ်ထားဖို႔ အလြန္ အေရးႀကီးပါတယ္။
ဒီေလာက္ႀကီးက်ယ္တဲ့ ဟုတ္တိုင္းမွန္ရာ ရာဇဝင္ျဖစ္ရပ္ႀကီးကို ေမ့ေပ်ာက္ေနၾကၿပီး၊ အခ်င္းခ်င္းကိုဘဲ ရန္သူလိုထင္မွားၿပီး စြပ္စြဲေခ်ပေနၾကမယ္ဆိုရင္ ျပႆနာဟာ ဘယ္ေတာ့မွ မေျပလည္ႏုိင္ပါဘူး။ ဗမာေၾကာင့္ဘဲ၊ ကရင္ေၾကာင့္ဘဲ၊ ရွမ္းေၾကာင့္ဘဲဆိုၿပီး ရန္သူကို ရန္သူ႔ေဘာင္အတြင္းမွာမရွာဘဲ ရန္သူကို မိတ္ေဆြေဘာင္တြင္းမွာဘဲ လွည့္ရွာၿပီး အခ်င္းခ်င္းကို ရန္သူလိုထင္မွားေနသမွ် ေနာက္ဆံုး ရန္သူ႔အၾကိဳက္ ျပည္ေထာင္စုႀကီးျပိဳကြဲေရးမွာဘဲ နိဂံုးခ်ဳပ္ၾကရပါလိမ့္မယ္။
က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည့္ရင္းႏွီးေရးျပႆနာကို ဒီေလာက္ႀကီးမားတဲ့ ရာဇဝင္ဒုဒယ္အေျခခံေပၚမွာမရွာေဖြဘဲ၊ (တနည္းအားျဖင့္ ရန္သူမွန္းသိသည့္အေျခခံေပၚမွာ အေျဖမွန္မရွာေဖြဘဲ)မိတ္ေဆြကို ရန္သူလုပ္ၿပီးေတာ့ အေျဖရွာရင္ က်ေနာ္တို႔ ကေန႔ခံစားေန ၾကရၿပီျဖစ္တဲ့ ဒုကၡမ်ိဳးထက္ ႀကီးက်ယ္ျပင္းထန္တဲ့ဒုကၡမ်ိဳးေတြကို ဆက္လက္ခံစားၾကရဦးမယ္ ဆိုတာ က်ေနာ္ အတိအလင္းဘဲ တင္ျပပါရေစ။
၂။ ျပည္ေထာင္စုဗိသုကာႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ ေသြးစည္းေရးကို ကြၽန္ေခတ္မွာ နယ္ခ်ဲ႕ကို ရန္သူထားၿပီး ရွာေဖြတည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္တို႔ေခတ္မွာ ဖက္ဆစ္ဝါဒကို ရန္သူထားၿပီး တည္ေဆာက္ခဲ့ ပါတယ္။ စစ္ႀကီးၿပီး ေနာက္ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲႀကီးမွာ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သမားကို ရန္သူထားၿပီး အျပင္းအထန္ ၾကိဳးပမ္းတည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ ရန္သူကို ရန္သူလိုအေျခခံၿပီး အေျဖမွန္ရွာေဖြခဲ့ၾကျခင္းရဲ႕ ေအာင္ပြဲအထြဋ္အထိပ္ဟာ (၁၉၄၇)ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ(၁၂)ရက္ေန႔မွာ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကတဲ့ ရာဇဝင္ေက်ာ္ ‘ပင္လံုစာခ်ဳပ္ႀကီး’ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ရန္သူမွန္းသိတဲ့အခ်ိန္မွာ အေျဖမွန္ထြက္တယ္ဆိုတဲ့ ရာဇဝင္သခၤန္းစာႀကီးတရပ္ပါဘဲ။ ဒါေၾကာင့္လည္း နယ္ခ်ဲ႕သမားတို႔ ဖက္မွာ ႀကီးစြာအရံႈးထြက္ခဲ့ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အေပၚမွာ ဒင္းတို႔ ႀကီးစြာမေက်မနပ္ျဖစ္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ရန္သူကို ရန္သူလိုသိတဲ့ ယေန႔ႏုိင္ငံတကာမွာရွိတဲ့ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြကို နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ားဟာ ခဏခဏ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ေနၾကသကဲ့သို႔ နယ္ခ်ဲ႕သမားနဲ႔ နယ္ခ်ဲ႕လက္ပါးေစမ်ားဟာလည္း လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ေသြးစည္း ညီၫြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတဲ့တကြ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကို ဦးဦးဖ်ားဖ်ား လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကျခင္းဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
သူတို႔ရဲေသြးနဲ႔တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုေသြးစည္းညီၫြတ္ေရးဟာ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရးေအာင္ပန္းကို ဆင္ျမန္းရရွိသည္ထိ ေတာင့္ခံႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သမားဟာ လံုးဝမေက်နပ္ခဲ့ပါဘူး။ အမ်ိဳးသားညီ ၫြတ္ေရးကို နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ဆက္လက္ျဖိဳခြဲလ်က္ပင္ေနခဲ့ပါတယ္။ ‘ေလဘာအစိုးရ’က ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးဥပေဒၾကမ္းကို ဘိလပ္ပါလီမန္မွာတင္စဥ္က ကမၻာ့နယ္ခ်ဲ႕ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ၿဗိတိသွ်ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း‘ဆာဝစၥတန္ခ်ာခ်ီ’က“ဗမာျပည္ကို လြတ္လပ္ေရးေပးျခင္းဟာ ဗမာျပည္သူျပည္သားမ်ားအားလံုး ေသြးေခ်ာင္းစီးေစျခင္းဘဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္”လို႔ အတိအလင္းဘဲ နိမိတ္ဖတ္ ႀကိမ္းဝါးခဲ့တာကို က်ေနာ္တို႔ယၡဳတိုင္ ၾကားေယာင္ေနၾကပါလိမ့္ဦးမယ္။
အဲဒီလို ခ်ာခ်ီဟာ ႀကိမ္းဝါးၿပီး သူ႔ရဲ႕ Tulok တို႔ Campbell တို႔ဆိုတဲ့ သူသွ်ိဳဒလန္ေတြ၊ ျပည္တြင္းလက္ပါးေစေတြကို ေမြးထုတ္ၿပီး ႀကီးစြာေသာသူ႔ၾသဇာနဲ႔ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ရက္ေပါင္း(၁ဝဝ)အတြင္းမွာဘဲ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု လူတန္းစား ေပါင္းစံုပါဝင္တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲႀကီးကို ဖန္တီးေစခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သမားတို႔ရဲ႕ စီမံကိန္းအတိုင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုေသြးစည္းညီၫြတ္ပြဲဟာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ခုတ္ထစ္သတ္ျဖတ္ေနၾကရတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲႀကီးအျဖစ္နဲ႔ ဒီကေန႔တိုင္ေအာင္ ေသြးေခ်ာင္းစီးေနၾကရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
၃။ က်ေနာ္တို႔ဟာ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ရန္သူေပ်ာက္ခဲ့ၾကပါၿပီ။ အခ်င္းခ်င္းကို ရန္သူထင္ခဲ့ၾကပါၿပီ။ ရန္သူေပ်ာက္ေလ အခ်င္းခ်င္းရဲ႕ ေသြးကိုေသာက္လို႔မဝေလျဖစ္ၿပီး ေနာက္ဆံုး ဇာတ္တူသားခ်င္း စစ္ခင္းသတ္ျဖတ္ ဟသၤာကိုးေသာင္း ဇာတ္ကို ခင္းေနၾကတဲ့ဘဝကို က်ေနာ္တို႔ လံုးဝေရာက္ေနၾကရပါၿပီ။
၄။ အဲဒီလိုအခ်ိန္အခါမွာ အာဏာရ ဖဆပလပါတီအတြက္ ရာဇဝင္မွာ တာဝန္အႀကီးဆံုးအခ်ိန္ပါဘဲ။ ‘မင္းႏွင့္ျပည္သူ အမိုက္ခ်င္းတူရမည္’ဆိုတာ ဘယ္ရာဇဝင္ ဘယ္က်မ္း ဂန္မွာမွ မရွိစေကာင္းပါဘူး။ ‘ျပည္သူေတြမမိုက္၊ မင္းေတြသာ မိုက္ရိုးထံုးစံရွိၿပီး မင္းဆိုးမင္းညစ္မ်ား’ဟူ၍သာ ရာဇဝင္မွာ ဒဏ္ခတ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ‘တပည့္မေကာင္း ဆရာ့ေခါင္း’၊ ‘သားသမီးမေကာင္း မိဘေခါင္း’၊ ‘တိုင္းျပည္မေကာင္း အစိုးရေခါင္း’ ဟူ၍သာ အဖံုဖံုေသာ နီတိက်မ္းမ်ားမွာ အဆိုျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ေခတ္သစ္ႏုိင္ံေရးက်မ္းဂန္မ်ားအရလည္း ‘ဒီမိုကေရစီအစိုးရတိုင္း တိုင္းျပည္ကို တာဝန္ခံရမယ္’ ဆိုတဲ့က်င့္ထံုးအတိုင္း အစိုးရဟာ တာဝန္အရွိဆံုးျဖစ္ရပါလိမ့္မယ္။
ဒီလို (၁ဝ)ႏွစ္ (၁ဝ)မိုး တာဝန္အရွိဆံုး ဖဆပလအစိုးရအတြက္ ျပည္တြင္းစစ္ ဗေလာင္ဆူေနတဲ့ကာလမွာ ရန္သူကို မိတ္ေဆြထင္ မိတ္ေဆြကို ရန္သူထားၿပီး၊ တပါတီအာဏာရွင္နည္းေရာ၊ စစ္ဝါဒနည္းေရာ နည္းမ်ိဳးစံု အေထြေထြ ဖိႏွိပ္ေရး လုပ္ငန္းႀကီးကို ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းပင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။
‘ငါနဲ႔မတူ ငါ့ရန္သူ’ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံနဲ႔ ငါနဲ႔မတူတဲ့သူေတြဆိုရင္ ျပည္နယ္/ျပည္မ မေရြးေတာ့ပါဘူး။ ဥပေဒတြင္း ပါလီမန္တြင္းက တရားဝင္လိုင္စင္ရ အတိုက္အခံကိုေသာ္မွ သက္သာခြင့္မေပးခဲ့ပါဘူး။ ေသခ်င္ေစာ္နံေအာင္ ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ ေလးေလာင္းျပိဳင္၊ ငါးေလာင္းျပိဳင္ အသတ္ခံပြဲေတြနဲ႔ ဦးေအာင္သာတို႔အပါအဝင္ ျပည္နယ္/ျပည္မမေရြး ပူေဇာ္ပသခဲ့ၾကရပါတယ္။
ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီထံုးတမ္းစဥ္လာအရ က်င္းပခဲ့ၾကရတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွန္သမွ်ဟာ လည္း အားလံုးသိၾကၿပီးျဖစ္တဲ့အတိုင္း ျပည္နယ္/ျပည္မမေရြး သတ္ပြဲ၊ ျဖတ္ပြဲ၊ ဖမ္းပြဲ၊ ေဆာ္ ပြဲ၊ မဲခိုးပြဲႀကီးေတြအျဖစ္နဲ႔သာ ဇာတ္သိမ္းခဲ့ၾကရပါတယ္။ စီးပြားေရး လူမႈေရးေတြမွာလည္း ‘ငါနဲ႔မတူ ငါ့႔ရန္သူ’ေတြကို ေဘးခ်ိတ္ၿပီး ‘ငါနဲ႔ တူတဲ့ ငါ့လူ’ေတြကိုသာ ျပည္နယ္/ျပည္မ မေရြး အခြင့္ထူးခံ လူတန္းစားတရပ္အျဖစ္နဲ႔ ေျပာင္ ေျပာင္ႀကီး ဖန္တီးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေတြျဖစ္လာေတာ့ ေသြးခြဲေရး တေစၧႀကီးဟာလည္း ျမိဳင္ျမိဳင္ဆိုင္ဆိုင္ သြက္သြက္ လက္လက္ႀကီး ဝင္ေရာက္က်က္စားလာပါေတာ့တယ္။ ဗမာ(၆)ကြဲ၊ ကရင္(၄)ကြဲ၊ ရွမ္း(၃)ကြဲ၊ ကခ်င္-ခ်င္း(၂)ကြဲ၊ ရခိုင္(၅)ကြဲ၊ မြန္(၃)ကြဲဟူ၍ အကြဲမ်ိဳးစံုေအာင္ ေသြးခြဲခဲ့ၾကပါတယ္။
အခ်ိဳ႕ျပည္နယ္မ်ားမွာဆိုရင္ ပေဒသရာဇ္အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီး ျပည္သူေတြကို အမ်ားႀကီးႏွိပ္စက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေတြကို က်ေနာ္တင္ျပေနရတာဟာ အတိတ္ကို အျငိဳးနဲ႔ ျပန္ၿပီးတူးေဖာ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔ကိုလည္း ပညာရွိပီပီ အနည္းနဲ႔အမ်ားဆိုသလို ဝန္ခံေျပာဆိုၾကၿပီးပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔အားလံုး ရာဇဝင္သခၤန္းစာအျဖစ္နဲ႔သာ အေလးအနက္ခံယူႏုိင္ၾကဖို႔ အလြန္သန္႔ရွင္းတဲ့ဓမၼဒိ႒ာန္ ေစတနာနဲ႔ က်ေနာ္ ျပန္လည္ တင္ျပေနျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။
၅။ အဲဒီအဆင့္အေျခအေနေရာက္လာတဲ့အခါမွာ လူမ်ိဳးစံုေသြးစည္းညီၫြတ္ေရးဟာ ျပိဳကြဲသည္ထက္ ျပိဳကြဲလာၿပီး ‘ႏြားကြဲေတာ့ က်ားကိုက္’ ဆိုတာလို အေမရိကန္နယ္ခ်ဲ႕သမား-ကူမင္တန္က်ဴးေက်ာ္ေရးစစ္တပ္မ်ားဟာ ျပည္ေထာင္စု အေရွ႔ျခမ္းနဲ႔ အေရွ႔ေျမာက္ ပိုင္းေဒသအားလံုးလိုလိုကိုဘဲ လက္ရဲဇက္ရဲနဲ႔ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္လာၾကသည္အထိ ျဖစ္ေပၚ လာခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္နယ္ခ်ဲ႕တို႔ရဲ႕ ဗမာျပည္အေပၚ က်ဴးေက်ာ္မႈႀကီးဟာ ေျပာင္ေျပာင္ႀကီး ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ လူမ်ိဳးစုအခ်င္းခ်င္းေတြ အကြဲကြဲအျပဲျပဲနဲ႔ အားနည္းေနတဲ့ဘဝႀကီးမို႔ က်ေနာ္တို႔ ဖဆပလ အစိုးရဟာ ရန္သူကို မိတ္ေဆြလုပ္ၿပီးေတာ့ ဒီျပႆနာကိုေျဖရွင္းဖို႔ အကူအညီေတာင္းခဲ့ရပါတယ္။ “အမ်ိဳးအမည္မသိေသာ ႏုိင္ငံျခားတပ္ေတြ ဗမာျပည္ေျမေပၚေရာက္ေနပါတယ္”လို႔ “အိမ္ေပၚတက္လာတဲ့ သူခိုး”ကို “သားမတ္ေလာင္းပါ”လို႔ ေျပာၿပီး၊ ကမၻာ့ကုလသမဂၢမွာ လိမ္ၿပီးေၾကညာခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီအခါမွာ ‘ဆဲေလ ကဲေလ၊ မန္းေလ ျပဲေလ’ဆိုတဲ့အတိုင္း အေမရိကန္နယ္ခ်ဲ႕သမားေခါင္းေဆာင္တဲ့ ‘ဆီးတိုး’ စစ္အုပ္စုက ေနာက္ဆုတ္မသြားဘဲ သာလို႔ပင္ ေရာင့္တက္ၿပီးေတာ့ အခုအခါ အားလံုးသိေနၾကၿပီးျဖစ္တဲ့အတိုင္း ဖံုးထားစရာ မလိုေတာ့ပါဘူး။ လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္ေနၾကတဲ့ လူမ်ိဳးစုမ်ားအတြင္းမွာဘဲ ဗမာအခ်ိဳ႕၊ ကခ်င္အခ်ိဳ႕၊ ရွမ္းအခ်ိဳ႕၊ ကရင္အခ်ိဳ႕နဲ႔ မြန္အခ်ိဳ႕တို႔အတြင္းမွာပင္ တိတိလင္းလင္း ထိုးေဖာက္စည္းရံုးလာၾကပါတယ္။
“ဗမာလူမ်ိဳးႀကီးဝါဒကို မေၾကာက္ဘူးလား”၊ “ဗမာကြန္ျမဴနစ္ဝါဒႀကီးကို မ ေၾကာက္ဘူးလား”ႏွင့္ တေစၧအမ်ိဳးမ်ိဳးေျခာက္ျပၿပီး လက္နက္ေငြေၾကးအဖံုဖံုနဲ႔ ထိုးႏွက္ၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ရဲ႕တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရးအေျခခံစခန္းေတြကို အခိုင္အမာ ခ်မွတ္လာၾကပါၿပီ။ ႏြားကြဲေလ က်ားဆြဲေလ ျဖစ္ကုန္ၾကပါၿပီ။ ဒီအေျခအေနကို က်ေနာ္တို႔ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္လို႔၊ အားနာေနလို႔ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ အေျခအေနကို အေလးအနက္အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ျပႆနာကို ရဲရဲႀကီး ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းရပါလိမ့္မယ္။
၆။ အဲဒီလိုအေျခအေနဆိုးေတြကို ဆိုက္လာေအာင္ တဟုန္တည္း တြန္းပို႔လိုက္တာဟာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ဖြဲ႔ခဲ့မိတာ/မဖြဲ႔ခဲ့မိတာဆိုတဲ့ ပံုစံျပႆနာဟာ အရင္းခံလား၊ ကမၻာနဲ႔ခ်ီၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ေလွ်ာက္ဒုကၡေပးေနတဲ့ အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕ဂိုဏ္းႀကီးရဲ႕ ပေယာဂနဲ႔ အုပ္စိုးသူေတြရဲ႕ သေဘာထားမွား၊ လုပ္ခ်က္မွားဟာ အရင္းခံလားဆိုတာ သေဘာေပါက္ ရွင္းေလာက္တန္ပါရက္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဟာ မရွင္းခဲ့ပါဘူး။
နယ္ခ်ဲ႕သမားေတြရဲ႕ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈႀကီးေတြနဲ႔တကြ ဒီကေန႔တိုင္ေအာင္ (၁၄) ႏွစ္လံုးလံုး လူတန္းစားေပါင္းစံု၊ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ပါဝင္ေသြးေခ်ာင္းစီးေနၾကရတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲႀကီးကို ကြယ္ေပ်ာက္ပစ္ၿပီး အေျခခံဥပေဒစာအုပ္ထဲက ပံုစံတခုတည္းေၾကာင့္သာလို႔ ဇြတ္အျငင္းပြားၿပီးေနၾကမယ္ဆိုရင္ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ သဘာဝက်တဲ့၊ ဓမၼဒိ႒ာန္က်တဲ့ စစ္ေဆးခ်က္ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။
အဲဒီလို ဆိုခဲ့တဲ့အေျခအေနဆိုးမ်ားကသာ ဗမာလူမ်ိဳးစုတခုလံုးကို ရွမ္းလူမ်ိဳးစုတခုလံုးက ရန္သူထင္ေစခဲ့ပါတယ္။ ရွမ္းလူမ်ိဳးစု၊ ကရင္လူမ်ိဳးစု၊ ကခ်င္လူမ်ိဳးစုတခုလံုးကိုလည္း ဗမာလူမ်ိဳးစုက ရန္သူထင္ေစခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ လူမ်ိဳးႀကီးဝါဒ၊ လူမ်ိဳးငယ္ဝါဒတို႔ရဲ႕ ပဋိပကၡကို လြန္စြာျပင္းထန္ေစခဲ့ပါတယ္။
၇။ ေနာက္ဆံုး ‘ကရင္တက်ပ္-ဗမာတက်ပ္’၊ ‘ရွမ္းတက်ပ္-ဗမာတက်ပ္’ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံေတြဟာ မိုးမႊန္လာၿပီး ကြဲအက္ေရး၊ ခြဲထြက္ေရးအသံေတြဟာလည္း ဆူတက္လာခဲ့ပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ားအတြက္ ‘မ်က္ျဖဴဆိုက္ေလ ဆရာၾကိဳက္ေလ’ ျဖစ္လာပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕အႏၲရာယ္ေတြ ပတ္ခ်ာဝိုင္းေနတဲ့ ဒီေန႔ကမၻာမွာ တိုင္းျပည္တိုင္း ပိုမိုသိပ္သည္းစြာ စုစည္းေရးၾကိဳးစားေနရတဲ့ကာလမွာ ဗမာျပည္ေထာင္စုက ကြဲအက္ေရး၊ခြဲထြက္ေရးအသံေတြဟာ နယ္ခ်ဲ႕တို႔အတြက္ ဘင္သံ၊ ခရာသံမ်ားအျဖစ္နဲ႔ ၾကိဳဆိုသကဲ့သို႔ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
အခ်ိဳ႕ေသာ လက္ဝဲအယူသည္းသမားေတြကလည္း ကြဲအက္ေရး၊ခြဲထြက္ေရးတရား ေတြနဲ႔ ‘မီးေလာင္ရာ ေလပင့္’ လုပ္ေနၾကပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရတဲ့အတြက္ ဗမာျပည္လူမ်ိဳးစုႀကီးႏွင့္ ဗမာျပည္အစိုးရအတြက္ တာဝန္မကင္းျဖစ္ရေလျခင္းလို႔ က်ေနာ္တို႔ မ်ားစြာ ယူၾကံဳးမရ ျဖစ္ရပါတယ္။ ရိုးသားလွတဲ့ ေနာင္ေတာ္လူမ်ိဳးစုမ်ားအတြက္ က်ေနာ္တို႔ မ်ားစြာစိတ္ထိ ခိုက္မိပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုႀကီးရယ္လို႔ ဖြဲ႔ၿပီးတဲ့ေနာက္ လူမ်ိဳးစုမ်ားရဲ႕အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ရာဇဝင္မွာ ေျပာပေလာက္ေအာင္ ဘာတခုမွ ေဆာင္ရြက္မေပးရေသးမီ စိတ္ဝမ္းအကြဲႀကီးကြဲ ရေလျခင္းလို႔ မ်ားစြာအသဲနာမိပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ရန္သူကလည္း လက္ဦးေလျခင္းလို႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ညံ့ဖ်င္းပံုဘဝ မ်ားကိုမ်ားစြာ ေဒါသျဖစ္မိပါတယ္။
၈။ အခုေတာ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ဖြဲ႔စည္းေရးဆိုတာ ေပၚလာပါၿပီ။ ဒီျပႆနာဟာ အခုမွ မိုးေပၚကက် ေပၚလာတဲ့ ျပႆနာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ ရွည္လ်ားစြာတင္ျပလာခဲ့တဲ့ ရာဇဝင္သမိုင္းႀကီးရဲ႕ျဖစ္စဥ္အတြင္းမွာ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ေနာက္ဆံုး ေရပြက္တခုမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာမွာ မ်က္ႏွာႏွစ္ဖက္ရွိပါတယ္။ တဖက္က ဒီလိုျဖစ္ခဲ့ရတာေတြ အကုန္လံုးဟာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ မဖြဲ႔မိခဲ့လို႔ဆိုတဲ့ ရိုးသားတဲ့လူမ်ိဳးစုမ်ားရဲ႕ ပံုစံအေပၚမွာေကာက္ခ်က္ခ်တဲ့ ျပည္သူ႔မ်က္ႏွာနဲ႔ ‘လကြယ္သန္းေခါင္ မိုးေမွာင္ေတာအုပ္’ဆိုတဲ့ကာလဆိုးႀကီးထဲမွာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ဖြဲ႔ရန္ ေတာင္းဆိုေစၿပီး ‘မရရင္ ခြဲထြက္ခဲ့ၾက’ဆိုတဲ့ နယ္ခ်ဲ႕ရဲ႕မ်က္ႏွာရယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ဒီလို မ်က္ႏွာႏွစ္ဖက္ကို တခ်ိန္ထဲမွာ ထင္ထင္ရွားရွား စစ္ေဆး ေတြ႔ေနရပါတယ္။
၉။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ဖြဲ႔စည္းေရးဆိုတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ျပည္သူ႔ မ်က္ႏွာဖက္၊ ရိုးသားေသာ လူမ်ိဳးစုမ်ားရဲ႕ မ်က္ႏွာဖက္က ပံုစံျပႆနာအျဖစ္နဲ႔ တင္ျပတာကို က်ေနာ္တို႔တေတြဟာ ညီအကိုရင္းခ်ာ မိသားစုစိတ္ဓါတ္နဲ႔ စိတ္ရွည္ရွည္ ဇြဲေကာင္းေကာင္း နဲ႔ ယံုယံုၾကည္ၾကည္ေျဖရွင္းညွိႏိႈင္းရန္ လိုပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း တဖက္က နယ္ခ်ဲ႕မ်က္ႏွာျဖစ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုျပိဳကြဲေရးျပႆနာ ကိုေတာ့ ျပတ္ျပတ္သားသားဘဲ ရင္ဆိုင္ခုခံၾကရလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ယူဆပါတယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ က်ေနာ္တို႔ညီအကို လူမ်ိဳးစုမ်ားအတြင္း အေထြေထြမ ေက်နပ္မႈႀကီးဟာ ေနာက္ဆံုး ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ဖြဲ႔စည္းေရးမူ တင္ျပေတာင္းဆိုလာသည္အထိ ဘယ္လို အတိတ္-ပစၥဳပၸန္ ျဖစ္စဥ္မ်ားအတြင္းမွေ ပၚေပါက္လာသည္ကို ရန္သူ/မိတ္ေဆြ ခြဲၿပီး က်ေနာ္ တင္ျပခဲ့ၿပီးပါၿပီ။
အခုဒုတိယအခ်က္အျဖစ္နဲ႔အခုလိုအေျခအေနမွာ ‘ရွမ္းမူ’ေခၚေခၚ(သို႔)‘ျပည္နယ္မ်ား ညီၫြတ္ေရးအဖြဲ႔မွ တင္ျပတဲ့မူ’ ေခၚေခၚ၊ ျပည္မရဲ႕ေခါင္းေဆာင္မႈကို အေျခခံၿပီး၊ ျပည္ေထာင္ဖြဲ႔စည္းေရးမူကို ပယ္ဖ်က္ၿပီး၊ Confederation ဆန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္မူကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါလွ်င္ ေစတနာမေျမာက္ေသာ္လည္း ကာယကံေျမာက္အားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု ျပိဳကြဲေရးသာ ျဖစ္လိမ့္မယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔က လံုေလာက္တဲ့အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားနဲ႔ ညွိႏိႈင္းတင္ျပပါရေစ။
၁။ တန္းတူညီမွ်မႈ အေျခခံႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားအား ေပါင္းစုဖြဲ႔စည္းထားျခင္းကို ျပည္ေထာင္စုဟု ေခၚပါသည္။
အဲဒီစာေၾကာင္းဟာ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံက်မ္းတိုင္းမွာ ပါေလ့ရွိတဲ့ ေယဘူယ်အဓိပၸါယ္ ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အဲဒီသေဘာတရားကို လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔က်တဲ့အခါမွာ ကမၻာေပၚမွာဒီကေန႔ရွိေနၾကတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံတိုင္းဟာ ဆိုဗီယက္၊ အေမရိကန္၊ ဆီြဇာလန္၊ ကေနဒါ၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ေတာင္အာဖရိကစသျဖင့္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးအေျခအေနမ်ားအရသာ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ရာဇဝင္ျဖစ္စဥ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုတိုင္းရဲ႕အေျခခံအဂၤါ တူၾကေပမယ့္ လက္ေတြ႔ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ေပါင္းစည္းပံု လကၡဏာမ်ားဟာ မတူၾကပါဘူး။ ဒါဟာ ရာဇဝင္သက္ေသႀကီးပါဘဲ။
သေဘာတရားက ဒီလိုဆိုတဲ့အတြက္ ဒီႏိုင္ငံမွာ ဒီလိုဘဲ တပံုထဲ၊ တနည္းထဲ ျဖစ္ရမယ္ဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆိုဗီယက္မွာ ဆိုဗီယက္အေျခအေနနဲ႔ ဆိုဗီယက္နည္းအရသာ ဖြဲ႔ထားပါတယ္။ အလားတူ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာလည္း အေမရိကန္ျပည္ ရာဇဝင္ျဖစ္စဥ္အရ တခ်ိဳးထဲတခ်ီထဲမဟုတ္ဘဲ အဆင့္ဆင့္တိုးခ်ဲ႕ဖြဲ႔စည္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။ အလားတူ အေျခခံျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံမ်ားမွာလည္း သူတို႔ရဲ႕ဘဝအေျခအေနအရ လက္ေတြ႔မ်က္ေမွာက္ျပဳၿပီးေတာ့ ခ်ဥ္းကပ္ပံု အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ လူအခ်င္းခ်င္း ေခါင္းပံုျဖတ္မႈ ကင္းၿပီး တန္းတူညီမွ် ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ ဘဝမွာျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္အျဖစ္ဆံုးဆိုတဲ့ ဆိုဗီယက္ယူနီယံမွာကိုဘဲ အခုအသစ္ေရးဆြဲတဲ့ ျပည္ေထာင္စု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစည္းမ်ဥ္းသစ္ႏွင့္ ဆိုပါလွ်င္ (၄)ခုရွိပါလိမ့္မယ္။ (၁၉၁၈)ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ Constitution ၄င္းေနာက္(၁၉၂၄)ခုႏွစ္ Constitution ၄င္းေနာက္ (၁၉၃၆)ခုႏွစ္ စတာလင္ Constitution ႏွင့္ယၡဳေရးေနဆဲ Constitution အသစ္တို႔ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ ရာဇဝင္သက္ေသမ်ားအရ က်ေနာ္တို႔ျပည္ေထာင္စုကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားဟာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုေနထိုင္ရာႏုိင္ငံရဲ႕ ရာဇဝင္ျဖစ္စဥ္အရ ေပါင္းလည္းေပါင္းေနၾကရန္ႏွင့္ ညီလည္း ညီၫြတ္ၾကရန္ဟူ၍ လက္ေတြ႔ ဘဝေတာင္းဆိုခ်က္မာ်းအရ အေျမာ္အျမင္ႀကီးစြာႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းထားခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
‘ေပါင္းသာေပါင္း၍ မညီၫြတ္ၾကရန္’မဟုတ္ဘဲ ‘ေပါင္းလည္းေပါင္းၾက ညီလည္း ညီၫြတ္ၾက’မူမ်ားနဲ႔ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းကို ရက္ေပါင္း(၁ဝဝ)ျပည့္ေအာင္ပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာမစမ္းသပ္ရေသးမီ၊ ရန္သူကို မိတ္ေဆြလုပ္-မိတ္ေဆြကို ရန္သူထင္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုတခုလံုး ပြက္ပြက္လန္ေအာင္ ျပည္တြင္းစစ္မီးႀကီး ေတာက္ေလာင္ခဲ့တာပါဘဲ။ ဒီကေန႔ထိပါဘဲ။ ‘ကမၻာမီးေလာင္ သားေကာင္ခ်နင္း’ဆိုတဲ့ ဘဝဆိုးႀကီးထဲမွာ စာရြက္ေတြေပၚက ပံုစံဟာ မွားေနပါၿပီလို႔ က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လို လြယ္လြယ္နဲ႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါ့မလဲ။
ေလးေလးနက္နက္ ခ်င့္ခ်င့္ခ်ိန္ခ်ိန္နဲ႔ ညွိညွိႏိႈင္းႏိႈင္းလုပ္ေဆာင္ၾကမွ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္တို႔အားလံုး တခဲနက္ ေသြးစည္းညီၫြတ္ၾကစဥ္ (၁၉၄၇)ခု ေမလ ဖဆပလ ပဏာမညီလာခံႀကီးမွာ ‘တစ္သံုးလံုးေကာ္မတီ’က ေရးဆြဲတင္ျပခဲ့တဲ့ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းပံုမူမ်ား၊ သေဘာထားမ်ားဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕လက္ေတြ႔ဘဝနဲ႔ ဘယ္ကေလာက္ကိုက္ညီေအာင္ ရင္းရင္း ႏွီးႏွီးညွိႏိႈင္းေရးဆြဲခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာ ရာဇဝင္ေၾကာင္းကို ျပန္ေျပာင္းသတိရၾကဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ထိုစဥ္က ဗမာျပည္မကိုျပည္နယ္တခုအျဖစ္ဖြဲ႔ရန္ျပႆနာမေပၚခဲ့ၾကတာဟာလည္း က်ေနာ္တို႔နားမလည္လို႔(သို႔)သတိမ်ား လစ္သြားၾကလို႔လား (သို႔)အျခား လံုေလာက္ေသာ ရာဇဝင္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံေရးေၾကာင္း၊ စီးပြားေရးေၾကာင္း အေထာက္ အထားမ်ားေၾကာင့္လား စသည္ျဖင့္ ဓမၼဒိ႒ာန္က်က် ျပန္လည္ဆန္းစစ္ဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။ ျပည္မဟာ ျပည္နယ္တခု မဟုတ္ခဲ့ေတာ့သည္ႏွင့္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျပည္ေထာင္စုႀကီး အဂၤါဟာ ကြယ္ေပ်ာက္ပ်က္စီးခဲ့ေလၿပီလား။ သို႔မဟုတ္ ပံုစံက မွန္ေသာ္လည္း ပေယာဂမ်ား၊ အေျခအေနမ်ား၊ အုပ္စိုးသူတို႔ရဲ႕သေဘာထားနဲ႔လုပ္ရပ္က မွားခဲ့ၾကလို႔လား စသျဖင့္ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ စစ္ေဆးမႈကို ျပဳၾကရပါလိမ့္မယ္။
၂။ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုက မူလစကတည္းက နယ္ခ်ဲ႕ ပေဒသရာဇ္စနစ္ရဲ႕ အေမြဆိုးအေမြႏွစ္ေတြကို ခံယူၿပီး တန္းမညီ၍ မတိုးတက္ေသာလူမ်ိဳးစုမ်ား၊ ေဒသမ်ား၊ ျပည္နယ္မ်ားကို ေပါင္းစု၍ ျပည္မကိုအေျခခံကာ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ရတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လက္ေတြ႔ဘဝျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလိုအေျခမွာ ျပည္မႀကီးက ႀကီးစြာေသာတာဝန္ႏွင့္ မွန္ကန္ေသာသေဘာထားမ်ားကို အေျခခံၿပီး ျပည္နယ္လူမ်ိဳးစုမ်ား အားလံုးႏွင့္ တန္းတူရည္တူ ေသြးစည္းညီၫြတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးတို႔မွာ တန္းတူညီမွ် ျဖစ္လာေအာင္ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးၿပီး စုေပါင္းတည္ေဆာက္ၾကဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒါဟာ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ရာဇဝင္ေပးတာဝန္ ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတာဝန္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ မေဆာင္ရြက္ႏုိင္ငဲ့ၾကဘဲ ရန္သူေပ်ာက္ၿပီး အခ်င္းခ်င္းသတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကရတာနဲ႔ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ တန္းတူညီမွ်အေျခသို႔ ေရာက္ေအာင္ မျမွင့္တင္ မေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါဘူး။
အဲလို မူလအေျခဆိုးမွာဘဲ လက္ေတြ႔ရုပ္ဘဝသေဘာေတြကို ေဘးခ်ိတ္ၿပီး အတင္းဘဲ တန္းတူညီမွ်ျပည္နယ္ေတြအျဖစ္နဲ႔ အားလံုး ျခံခတ္ၾကေစၿပီး ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ဆိုသည္ကို ဖြဲ႔စည္းၾကေစရမည္ဆိုရင္ ‘ညီၫြတ္လို၍ ေပါင္းရန္’ မဟုတ္ဘဲ ‘ျပိဳကြဲလို၍သာ ေပါင္းရန္’ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ တန္းတူညီမွ်မျဖစ္ေသးတဲ့ ရုပ္ဘဝအေျခခံေပၚမွာ ပို၍သာ ကြဲျပားျခားနားေစတဲ့ နည္းနဲ႔ က်ဥ္းေျမာင္းစြာ ေပါင္းစည္းျခင္းသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
၃။ အဲဒီလိုျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္မ်ိဳးဟာ သိပ္သည္းစုစည္းတဲ့ျပည္ေထာင္စုမ်ိဳး ျဖစ္မလာဘဲ၊ ကြဲျပားျခားနားမႈေတြအေျခခံတဲ့ ျခံစည္းရိုးအတြင္းက ကြာေပါက္၊ ဟာေပါက္၊ ထိုးေပါက္၊ ေဖာက္ေပါက္ေတြ အျပည့္ပါလာတဲ့ ျပည္ေထာင္စုသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ဆိုသည္မွာ Confederation လို႔ေခၚတဲ့ ျပည္နယ္ေပါင္းခ်ဳပ္မ်ား အဖြဲ႔ကို၊ ျပည္နယ္ ေပါင္းခ်ဳပ္မ်ားဖက္ကို တိမ္းေစာင္းသြားႏိုင္ပါတယ္။အဲဒီလိုျပည္ေထာင္စုမ်ိဳး ဟာ အင္မတန္ရန္မ်ားလွတဲ့ ဒီကေန႔ကမၻာမွာ (အထူးသျဖင့္ ဒီကေန႔အေရွ႔ေတာင္အာရွမွာ) ဘယ္နည္းနဲ႔မွ အသက္ရ–ႏုိင္ဖြယ္ရာမရွိဘူးဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ လြယ္လြယ္နဲ႔ သေဘာေပါက္ႏိုင္ပါတယ္။
၄။ ဒီလို ဟာေပါက္၊ ကြဲေပါက္ေတြ ျပည့္ဝေနတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္မ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔ အခုလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ၊ ဒီလို ဟာေပါက္၊ ကြာေပါက္ေတြနဲ႔ျပည့္ဝေနတဲ့ ျပည္ေထာင္စု စစ္စစ္မ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔အခု ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဖြဲ႔စည္းဖို႔ ေတာင္းဆိုေနၾကပါသလဲ? ရွင္းရွင္းကေတာ့ခင္ဗ်ာ ျပည္ေထာင္စုတခုလံုး ျပႆနာေပါင္း ေသာင္းေျခာက္ေထာင္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ စစ္ေရးအၾကပ္အတည္းေတြနဲ႔ ဒုကၡပင္လယ္ေဝေနတဲ့ ကာလဆိုးႀကီးမွာ ေျပာင္းလဲ ဖြဲ႔စည္းၾကရန္ေတာင္းဆိုေနတာဘဲျဖစ္ပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္းေတြ သတ္ျဖတ္ၾကလို႔ မဆံုးႏုိင္ေသးတဲ့ကာလ၊ ညီအကိုလူမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္း ေသြးခ်င္းသားခ်င္းေတြ ေမတၱာစိတ္ကင္းၿပီး ရြံရွာမုန္းတီး မယံုၾကည္ေနၾကတဲ့ကာလ၊ အဲဒီလိုကာလမ်ိဳးမွာ ကိုယ့္ျခံကိုယ္ခတ္ၾကစို႔ရဲ႕ဆိုရင္ ေမတၱာနဲ႔လမ္းခြဲၾကတာမဟုတ္ဘဲ အာဃာတေတြနဲ႔ လမ္းခြဲ ၾကရတာ၊ ျခံခတ္ၾကရတာသာ ျဖစ္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုညီၫြတ္ေရးဟာ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ ေရရွည္ခံမယ္ မဟုတ္ဘူး။ မိတ္ေဆြပီသသူခ်င္းပင္ ကေတာက္ကဆ ျဖစ္တုန္း လမ္းမခြဲေသးဘဲ၊ အရွည္ေမွ်ာ္ၿပီး ခ်စ္တုန္းမွာသာ လမ္းခြဲေလ့ရွိၾကပါတယ္။
၅။ ထို႔ထက္ ေၾကာက္စရာအေကာင္းဆံုးကေတာ့ အေမရိကန္‘ဆီးတိုး’ရဲ႕ စစ္အေျခခံစခန္းေတြဟာ ျပည္ေထာင္စု နယ္ေျမအတြင္း ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး အသြင္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဝင္ေရာက္ ထိုးေဖာက္ၿပီး ျပည္မအတြင္းမွာေရာ၊ လူမ်ိဳးစုအတြင္းမွာေရာ ခ်မွတ္ေမႊေႏွာက္ျခင္းခံေနရတဲ့ ကာလမ်ိဳးမွာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ဆိုၿပီး ကြာေပါက္ ဟာေပါက္ေတြနဲ႔ျခံခတ္ၾကရင္ က်ေနာ္ တို႔ရဲ႕ျပည္ေထာင္စုဟာ ေရတိမ္နစ္ရေတာ့မယ္လို႔ က်ေနာ္ ရိုးသားစြာစိုးရိမ္မိပါတယ္။
က်ားလက္ကို ဝ,ကြက္၍ အပ္သကဲ့သို႔ အေျခအေနဆိုးကို ဆိုက္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ယေန႔ ကြန္ဂိုး၊ လားအိုး၊ သံုးကြဲ ေလးကြဲအေျခအေနမ်ားနဲ႔ ဂ်ာမဏီႏွစ္ခု၊ ကိုရီးယား ႏွစ္ခု၊ ဗီယက္နမ္ႏွစ္ခုတို႔ရဲ႕ ျဖစ္ေနပံုမ်ားမွ က်ေနာ္တို႔ သခၤန္းစာ ထုတ္ယူၾကဖို႔ အထူးဘဲ လိုပါလိမ့္မယ္။
၆။ အေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားစီးပြားေရးဝါဒနဲ႔ အမ်ိဳးသားစီးပြားေရး ထူေထာင္မႈ အေျခအေနဟာ (၁၄)ႏွစ္သက္တမ္းအတြင္းမွာ ဘယ္လိုမွ တည္ၿငိမ္မႈ၊ အနည္ထိုင္မႈ မရရွိခဲ့ေသးပါဘူး။ ျပည္ေထာင္စု ညီၫြတ္ေရးနဲ႔ ခိုင္မာတည္ျမဲေရးဟာ ၄င္းရဲ႕ အမာခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္တဲ့ တူညီတဲ့၊ တည္ၿငိမ္တဲ့ စီးပြားေရးဝါဒနဲ႔ အနယ္ထိုင္ လာတဲ့ စီးပြားေရးထူေထာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား အေပၚမွာ မုခ်တည္ေနပါတယ္။ အရင္းရွင္စီးပြားေရးဝါဒနဲ႔ ထူေထာင္မႈေပၚမွာဘဲ အေျခခံခံ၊ ဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရးဝါဒအားျဖင့္အျခခံခံ ျပည္ေထာင္စုတဝွန္းလံုးမွာ စီးပြားေရးဝါဒအားျဖင့္ တူညီမႈႏွင့္ ခြဲေဝလုပ္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား အားျဖင့္လည္း အနယ္ထိုင္မႈ ရွိရပါလိမ့္မယ္။
ျပည္မက တည့္မတ္တဲ့ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔တဲ့ကူညီမႈမ်ား ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ေခတ္သစ္စီးပြားေရး ထူေထာင္မႈမ်ားမွာ မိမိရဲ႕ေျခေထာက္ေပၚမွာမိမိ လံုးဝရပ္တည္ၿပီး မိမိရဲ႕အစြမ္းသတၱိနဲ႔ခ်ီတက္လို႔ မျဖစ္ႏုိင္ေသးတဲ့ဘဝမွာ ရွိၾကေသးတဲ့ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ရခိုင္စတဲ့ျပည္နယ္မ်ားကို ျပည္မနဲ႔အတူ Mutual Development Basis လို႔ေခၚတဲ့ အတူတကြ တိုးတက္ႀကီးပြားေရးအေျခခံေပၚမွာ မ်ားစြာၾကိဳးပမ္းောဆင္ရြက္ရန္ လိုပါေသးတယ္။ အခုအခါ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒက ရည္ၫႊန္းတဲ့ စီးပြားေရးဝါဒနဲ႔ ဆိုက္ေရာက္ ေနရတဲ့စီးပြားေရးဘဝဟာ မ်ားစြာ ကြာျခားလ်က္ရွိၿပီး ဘယ္လိုမွ ဖမ္းလို႔ဆုပ္လို႔မရေအာင္ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ လုပ္ငန္းအားျဖင့္လည္း အနည္ထိုင္မႈ ဘာတခုမွမျပႏိုင္ေသးပါဘူး။ အဲဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့ လူမ်ိဳးငယ္ဝါဒနဲ႔ အေပၚစီး လူမ်ိဳးႀကီးဝါဒ အေျခခံတို႔နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းမွာ ကိုယ္စီကိုယ္ငွ ျခံခတ္ျပိဳင္ဆိုင္ၾကမယ္ဆိုရင္ ဗဟိုစည္းခ်က္နဲ႔ ေခါင္းေဆာင္မႈ Centre of Unity and Leadership လို႔ေခၚတဲ့ဟာ ကြယ္ေပ်ာက္ေလ်ာ့လ်ဲၿပီး စြးပြားေရးအားျဖင့္ ပိုမိုျပိဳကြဲဖို႔ရာသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
အဲဒီလို အမာခံအုတ္ျမစ္ကစၿပီး ျပိဳကြဲျခားနားကုန္ၾကရင္ ျပည္ေထာင္စုႀကီးဟာ ပတ္တုပ္လို႔မရေအာင္ ျပိဳကြဲဖို႔ပါဘဲ။ အရင္းရွင္စနစ္၊ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္၊ ပေဒသရာဇ္စနစ္ စသျဖင့္ တျပည္နယ္နဲ႔တျပည္နယ္ ေဝွ႔ၾက ခတ္ၾက၊ အပပေယာဂ မ်ားကို ဖိတ္ေခၚၾကသည့္ ဘဝသို႔တိုင္ေအာင္ ဆိုက္ေရာက္ကုန္ႏိုင္ပါတယ္။ အတူတကြ တိုးတက္ႀကီးပြားေရးအေျခခံေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ အားလံုးဟာ (၅)ႏွစ္စီမံ ကိန္း (၃)ႀကိမ္မွ်ႏွင့္ အစြမ္းကုန္ညီၫြတ္စြာ ၾကိဳးပမ္းထူေထာင္ႏိုင္ၾကပါမွ ျပည္နယ္/ျပည္မ ညီမွ်တဲ့အေျခခံနဲ႔ အနာဂတ္ကို ေကာင္းစြာခ်ီတက္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
၇။ ၄င္းေနာက္ အေၾကာင္းျပခ်င္တာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ညီအကို လူမ်ိဳးစုမ်ားရဲ႕ စာေပအႏုပညာ၊ သိပၸံပညာစတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ အဆင့္အတန္းဟာ ေၾကကြဲဝမ္းနဲဖြယ္ရာႀကီး နိမ့္က်ေနေသးျခင္းဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ျမင့္တင္ေစရန္မွာ ျပည္နယ္/ျပည္မ အတူတကြ တိုးတက္ျမွင့္တင္ေရးလမ္းစဥ္ေတြကို ျပည္မကဘဲ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးၿပီး ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔တဲ့ အကူအညီေတြနဲ႔ ဆြဲေခၚျမွင့္တင္ေပးရန္ မ်ားစြာလိုေပလိမ့္မယ္။ ဒီနယ္ပယ္မွာ ျပည္မက ျပည္နယ္ေတြကို တကယ္တမ္း အားျဖည့္ေပးဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ျပည္မက ျပည္နယ္ေတြရဲ႕လူမႈေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈျမွင့္တင္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို စီမံကိန္း အရပ္ရပ္နဲ႔ တကယ္သေဘာထားႀကီးႀကီး အနစ္နာခံကာ အကူအညီေတြေပးၾကရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေတြကို သာဓကထားရန္ မ်ားစြာအေရးႀကီးလွပါတယ္။ ဒီလို အေျခခံ သေဘာထားေတြကို ေထာက္ထားၿပီးေတာ့လည္း ျပည္မကို ျခံခတ္ေစၿပီး ျပည္နယ္ေတြနဲ႔ အလွမ္းမေဝးကြာေစသင့္ေပလို႔ က်ေနာ္တို႔ယူဆပါတယ္။ နစ္နာစရာရွိရင္ ျပည္နယ္ေတြကသာ ပိုၿပီး နစ္နာကုန္ပါလိမ့္မယ္။
၈။ အေရးအႀကီးဆံုးအေၾကာင္းျပခ်က္တရပ္ကို ထပ္မံတင္ျပလိုပါေသးတယ္။ ဒါကေတာ့ တျခားမဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရး ျပႆနာႀကီးဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရးဟာ လံုးဝစိတ္ခ်ရၿပီလို႔ ဘယ္ႏိုင္ငံႀကီးေတြကမွ ဧကန္တရားအျဖစ္နဲ႔ အာမခံခ်က္မေပးေသးပါဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အလားအလာမွ်သာ ျပဆိုၾကပါေသးတယ္။ အေကာင္အထည္ျဖစ္ေပၚလာရန္ ကမၻာ့ျပည္သူမ်ားအားလံုး ဝိုင္းဆံုၾကိဳးပမ္းေန ၾကဆဲကာလမွာရွိပါေသးတယ္။ အျခားေဒသမ်ားမွာစိတ္မခ်ရသည္ထက္ အေရွ႔ေတာင္ အာရွေဒသႏိုင္ငံမ်ားဟာ နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ားရဲ႕ စားက်က္ေဟာင္းနဲ႔ ‘ဆီးတိုး’စတဲ့ စစ္အေျခခံ စခန္းမ်ားကို အခိုင္အမာတပ္စြဲရာေဒသျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ဴးေက်ာ္ေရးစစ္မ်ားကို အခ်ိန္မေရြး ေမွ်ာ္လင့္ကာကြယ္ရမယ့္အခ်ိန္မွာ ေရာက္ေနပါတယ္။
အိမ္နီးနားခ်င္းႏုိင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ယိုးဒယား၊ ဗီယက္နမ္၊ လာအို၊ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕အေျခကိုၾကည့္ပါ။ ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္ကူမင္တန္တပ္မ်ား (၃)ႏိုင္ငံခြၿပီး က်ဴးေက်ာ္ ထားပံုကိုလည္းၾကည့္ပါ။ အဲဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ျပည္ေထာင္စု ကာကြယ္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး ညီၫြတ္မႈဟာ ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္အခ်င္းခ်င္း သတ္ျဖတ္လို႔ အားမရႏိုင္ေသးသလိုျဖစ္ေနရတဲ့ဘဝမို႔သာေပါ့။ သို႔မဟုတ္ပါက အေမရိကန္ ကူမင္တန္ က်ဴးေက်ာ္ေရးစစ္အၾကြင္းေတြကို ခ်က္ခ်င္းဘဲ ရွင္းလင္းသြားေအာင္ ဝိုင္းအံုတိုက္ ခိုက္ရမယ့္အေျခအေနႀကီးျဖစ္ပါတယ္။
၉။ ေနာက္အေၾကာင္းျပခ်က္တခုကေတာ့ မည္သည့္တျပည္ေထာင္ႏုိင္ငံမွာဘဲျဖစ္ျဖစ္၊ မည္သည့္ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံမွာဘဲ ျဖစ္ျဖစ္ လူမ်ိဳးစုအမ်ားအျပားရွိရာမွာ အေရအတြက္ အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အရည္အခ်င္းအားျဖင့္လည္းေကာင္း တိုးတက္ ျမင့္မားတဲ့လူမ်ိဳးစုႀကီး တခုဟာ အျခားေသာလူမ်ိဳးစုမ်ားရဲ႕အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးရစျမဲဘဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ လူမ်ိဳးႀကီးဝါဒကို ခြဲျခားကန္႔သတ္ရန္လည္း အလြန္ အေရးႀကီးပါတယ္လို႔ က်ေနာ္ ရဲရဲႀကီး ဝန္ခံပါတယ္။
သို႔ေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္မႈကေတာ့ ရွိရစျမဲဘဲျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္မွာ ေနာင္ေတာ္‘ဟန္’လူမ်ိဳးစု၊ ဆိုဗီယက္ျပည္မွာ ေနာင္ေတာ္ ‘ရုရွ’လူမ်ိဳးစု စသျဖင့္ အေရးေတာ္ပံုအဆက္ဆက္ ေတာ္လွန္ေရးအဝဝမွာ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးခဲ့ၾကရိုး ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း နယ္ခ်ဲ႕သမားေတြဟာ ႏုိင္ငံတႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္မယ္ၾကံရင္ ေခါင္းေဆာင္လူမ်ိဳးစုႀကီးနဲ႔ အျခားလူမ်ိဳးစုမ်ားအားလံုး အျပင္းအထန္ ရန္တိုက္ေသြးခြဲပစ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒီနည္းနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ ကင္းျပတ္ ဆိတ္သုဥ္းေစၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ဘက္ေတာ္သား လူမ်ိဳးစုအျဖစ္ ေရာက္ေအာင္ သိမ္းသြင္းေလ့ရွိပါတယ္။ ၄င္းအတြက္ လူမ်ိဳးႀကီးဝါဒ၊ လူမ်ိဳးငယ္ဝါဒမ်ားကိုလည္း ေဖာက္သြင္းေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ယၡဳလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ကိုသာ ဖြဲ႔ရရင္ ႏုိင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈကလည္း နဲနဲမွမရွိေသးတဲ့ကာလမွာ ျပည္နယ္/ျပည္မ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မႈ အဆက္ျဖတ္ေရးဘဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ပခံုးခ်င္းတိုက္၊ လူခ်င္းရိုက္ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ိဳးကို နယ္ခ်ဲ႕တို႔က မုခ်ေျမွာက္ပင့္ ဖန္တီးေပးမည္သာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁ဝ။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝင္ သခၤန္းစာအရ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ တရပ္ကို အမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရး အတက္ၾကြဆံုးအခ်ိန္မွာ ေခတ္ေျပာင္းခ်ိန္ အသီးအပြင့္အျဖစ္နဲ႔ ေရးဆြဲ ျပဌာန္းေလ့ရွိပါတယ္။ ဘယ္ေတာ့မွ သူတလူ ငါတမင္း ဖရိုဖရဲ အမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရးေတြျပိဳကြဲၿပီး အခ်င္းခ်င္း အာဃာတေတြ မီးေတာက္ေနခ်ိန္မွာ ေရးဆြဲရိုးလည္းမရွိပါဘူး။ အေျခခံသေဘာကို ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ရိုးလည္း မရွိပါဘူး။ ဒါဟာ ကမၻာ့က်င့္စဥ္ႀကီးပါဘဲ။ အဲဒီလိုအခ်ိန္အခါမ်ိဳးမွာ ေရးဆြဲျပင္ဆင္ရင္လည္း မေအာင္ျမင္တဲ့အျပင္ မင္းျပိဳင္ စိုးျပိဳင္မ်ားပင္ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။
အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕အေျခခံဥပေဒကို အခုလို ျပည္ေထာင္စုမွာ မီးေလာင္-ေရေမ်ာျဖစ္ေနေသးတဲ့ကာလမွာမွ အေျခခံ ကစ၍ ျပင္ဆင္ ေျပာင္းလဲၾကမယ္ဆိုရင္ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ သင့္ေတာ္မယ္ မဟုတ္ေၾကာင္းကို က်ေနာ္တို႔ ဒါ ထပ္ေလာင္း တင္ျပေနျခင္းဘဲျဖစ္ပါတယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ဆိုတဲ့မူဟာ အခုလိုအေျခအေနမ်ိဳး မွာ ဘယ္နည္းနဲ႔မွမသင့္ေလ်ာ္ေသးေၾကာင္း ႏုိင္ငံတကာေရးရာ၊ ျပည္တြင္းေရးရာရႈေဒါင့္မ်ား ကေနၿပီး အေၾကာင္း(၁ဝ)ခ်က္မွ် ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ေဖေဖာ္ဝါရီလ(၂၄) ရက္ေန႔ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲႀကီး အဖြင့္ေန႔မွာ ဖယ္ဒရယ္မူနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဝန္ႀကီး ေစာခြန္ခ်ိဳနဲ႔တကြ ျပည္နယ္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားရဲ႕ ေျပာဆိုတင္ျပခ်က္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ၾကားနာခဲ့ရပါၿပီ။ ပြင့္လင္းတဲ့ အသဲႏွလံုးႏွင့္လည္း ယံုယံုၾကည္ၾကည္ ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုသံုးသပ္စစ္ေဆးခ်က္မ်ားအရ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒရႈေဒါင့္ကဘဲ ျပန္လည္ေခ်ပခြင့္ျပဳပါရန္ က်ေနာ္ေတာင္းပန္ပါရေစ။
အေျခခံဥပေဒရႈျမင္ပံုအရ က်ေနာ္တို႔ျပည္နယ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားဟာ ‘ဖယ္ဒရယ္စစ္စစ္မူနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သေဘာ ကြဲလြဲခ်က္ဟာ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ေနရာ(၃)ေနရာရွိေနတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ေကာင္းစြာ ရိပ္စားမိလာပါတယ္။
ပထမေနရာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျပည္ေထာင္စုဟာ ျပည္မကို အေျခခံၿပီး ျပည္နယ္မ်ားကို စုေပါင္းဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ဖယ္ဒရယ္မူျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုဖြဲ႔စည္းခဲ့ျခင္းဟာ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ စီးပြားေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈစတဲ့ တိုးတက္ျဖစ္ေပၚမႈရာဇဝင္ ျဖစ္စဥ္မ်ားအတြင္းမွာ ဘဝနဲ႔ဟပ္ၿပီးေတာ့ သဘာဝက်က်ထူေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ေလးနက္စြာယံုၾကည္ၾကပါတယ္။
ျပည္မကိုအေျခခံ၍ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔ျခင္းဟာ ျပည္ေထာင္စုတခုလံုးအတြက္ Center of Unity and Leadership လို႔ေခၚတဲ့ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈႏွင့္ ညီၫြတ္ေရးစုစည္းခ်က္နဲ႔သာ ထူေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က အေလးအနက္ ယံုၾကည္တယ္။ လက္ေတြ႔ၾကည့္ပါ။ ျပည္နယ္မ်ားအနက္ တခ်ိဳ႕က ရာဇဝင္အရ ျပည္နယ္သေဘာေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕က ျပည္နယ္ဘဝကို ကူးေျပာင္းဖန္တီးေနရဆဲဘဲျဖစ္ပါေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕က အခုမွ ျပည္နယ္ဘဝကို ထူေထာင္ရန္ ျပင္ဆင္ေတာင္းဆိုေနရဆဲဘဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕လူမ်ိဳးစုမ်ားကေတာ့ တျခားလူမ်ိဳးစုမ်ားႏွင့္ ေရာေထြးယွက္တင္ ေနထိုင္ရဆဲဘဝမွာဘဲ ရွိပါေသးတယ္။ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး ျဖစ္စဥ္တို႔ဟာလည္း ယၡဳမွ စတင္သေႏၶယူေနရဆဲ၊ ေျပာင္းလဲေနရဆဲဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ရာဇဝင္အရ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲတေလွ်ာက္မွာ ျပည္မဗမာလူမ်ိဳးစုက အေရအတြက္အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အရည္အေသြးအားျဖင့္လည္းေကာင္း ေခါင္းေဆာင္ၿပီး ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ တည္ေနဆဲ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးစနစ္အရလည္း ေခါင္းေဆာင္ခ်ီ တက္ရမယ့္အေနအထားမွာ ရွိပါတယ္။ အနာဂတ္ႏုိင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းကို ထိန္းေက်ာင္း ခ်ီတက္ရမယ့္ တာဝန္ဟာလည္း ျပည္မမွာ ရာဇဝင္အရ ပိုၿပီးတာဝန္ရွိေနပါတယ္။
အဲဒီလို အေနအထားမ်ားအရ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲတဲ့အခါမွာ ျပည္မကို ဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈႏွင့္ ညီၫြတ္ေရး စုစည္းျခင္းအျဖစ္နဲ႔ အေျခခံၿပီး အျခားျပည္နယ္မ်ား၊ ေဒသမ်ားကို စုေပါင္းကာ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါ က်ေနာ္တို႔က ရာဇဝင္အရ ဘဝျဖစ္စဥ္နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ျပည္ေထာင္စုျဖစ္တယ္ရယ္လို႔ ျပတ္ျပတ္သားသား က်ေနာ္တို႔က လက္ခံယံုၾကည္ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျပည္နယ္ညီအကိုေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကေတာ့ ျပည္မဟာ ျပည္ ေထာင္စုအာဏာကို လက္ဝါးႀကီးအုပ္ၿပီး ျပည္နယ္မ်ား၊ လူမ်ိဳးစုမ်ားကို လႊမ္းမိုးခ်ယ္လွယ္တယ္၊ ပဏၰာဆက္နယ္ေတြအျဖစ္နဲ႔ အႏုိင္က်င့္တယ္လို႔ယူဆတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္နယ္/ ျပည္မေတြအားလံုးအသီးသီး ကိုယ့္အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာနဲ႔ကိုယ္ တန္းတူရည္တူရွိၾကၿပီး ဗဟိုျပည္ေထာင္စုကို စုေပါင္းဖြဲ႔စည္းရမယ္။ သေဘာဆႏၵအရသာ အာဏာမ်ား ခြဲေဝေပးရမယ္။ အဲဒီလို ျပည္ေထာင္စု စစ္စစ္မူမ်ိဳးကိုသာ အလိုရွိတယ္။ အေမရိကန္၊ ဆြီဇာလန္၊ ဆိုဗီ ယက္ယူနီယံစတဲ့ အေျခခံသေဘာမ်ိဳးျဖစ္ေစရမယ္လို႔ ရွင္းလင္း ေျပာၾကားသြားၾကပါတယ္။
တနည္းအားျဖင့္ Confederation ဆန္ဆန္ ဖြဲ႔စည္းရမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာလိုျပန္ေတာ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာအရ ျပည္နယ္ေပါင္းခ်ဳပ္ ဖြဲ႔ရမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလိုကြဲလြဲေနျခင္းဟာ ပထမေနရာျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္၊ ဆြီဇာလန္၊ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းလာပံု ရာဇဝင္ျဖစ္စဥ္ဘဝနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ေထာင္စု သက္ဝင္လႈပ္ရွားလာပံု၊ သေႏၶတည္လာပံုျဖစ္စဥ္မ်ားနဲ႔ မ်ားစြာျခားနားမႈရွိပါတယ္။ ‘ပညာရွိ သတိျဖစ္ခဲ’ ဆိုသလို က်ေနာ္ အနည္းငယ္ ဇာတ္ေၾကာင္း ျပန္ပါရေစ။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေျခခံဥပေဒဟာ အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးစစ္ပြဲႀကီးက ေပါက္ဖြား ေပးခဲ့ပါတယ္။ ထိုစစ္ပြဲႀကီးမတိုင္မီ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႔ ရဲ႕လက္ေအာက္မွာ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီျပည္နယ္မ်ားအျဖစ္နဲ႔ သူ႔ရာဇဝင္ျဖစ္စဥ္နဲ႔သူ သီးျခားစီရွိ ခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္ခံႏွင့္ သူ႔ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ သီးျခားစီရွိခဲ့ပါတယ္။ (၁၇၇၆)ခု ဇူလိုင္လ (၄)ရက္ေန႔ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးစစ္ပြဲႀကီး ေၾကညာစာတမ္းႀကီးကို ထုတ္ျပန္တဲ့အခါမွာလည္း စစ္ေၾကညာပိုင္ခြင့္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုပိုင္ခြင့္၊ မိမိတို႔ၾကိဳက္ႏွစ္သက္သလို မဟာမိတ္ဖြဲ႔စည္းပိုင္ခြင့္စတဲ့ အခြင့္အေရးမ်ားကို လံုးဝပိုင္တဲ့ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္ ျပည္နယ္မ်ားအျဖစ္နဲ႔ေၾကညာရၿပီး၊ လြတ္ေျမာက္ေရးစစ္ပြဲႀကီးကို ႏႊဲခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ စတကည္းက အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္ႏုိင္ငံမ်ားအျဖစ္နဲ႔ သီးျခားထူေထာင္၍ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
၄င္းေနာက္ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးစစ္ပြဲႀကီးကို ပိုမိုထိေရာက္စြာခုခံတိုက္ခိုက္ ႏုိင္ၾကေရးအတြက္ (၁၇၇၇)ခု ႏိုဝဘၤာလ(၁၅)ရက္ေန႔မွာ Article of Convention ေခၚတဲ့ ျပည္နယ္ေပါင္းခ်ဳပ္စည္းမ်ဥ္းဥပေဒတရပ္ကို ေရးဆြဲျပဌာန္းၿပီး (၁၃)ျပည္နယ္ဟာ ျပည္နယ္အလိုက္ သီးျခားလက္ခံအတည္ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ (၁၈၇၁)ခု မတ္လ(၁)ရက္ေန႔မွာ ေမရီလန္း ျပည္နယ္က ေနာက္ဆံုး လက္ခံအတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအေျခခံစည္းမ်ဥ္း ပထမဆံုးပုဒ္မ(၃) ခုမွာဘဲ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႀကီးဟာ Confederation ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ျပည္နယ္တိုင္း အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာနဲ႔ လံုးဝ လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိေၾကာင္း၊ ဘံုရန္သူကို စုေပါင္းတိုက္ခိုက္ေရးအတြက္ ခုိင္မာေသာမဟာမိတ္ဖြဲ႔စည္းမႈကို A Firm League of Friendship အျဖစ္နဲ႔ ပုဒ္(၃)အရေပါ့ေလ A Firm League of Friendship အျဖစ္နဲ႔ဖြဲ႔စည္းေၾကာင္း စသျဖင့္ အထင္အရွား ပါရွိပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ Confederation က အစျဖစ္ေၾကာင္း အထင္အရွား ျပပါတယ္။
ဒီေနာက္ (၁၇၈၇)ခု ေဖေဖၚဝါရီလ(၂၁)ရက္ေန႔ ကြန္ဂရက္က်မွ Confederation ဖြဲ႔ စည္းပံုမွ်ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုအင္အားဟာ မလံုေလာက္ေၾကာင္း၊ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ရန္လိုအပ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႔(၁၇၈၇)ခု ေမလ(၂၅)ရက္ေန႔မွာ ေဂ်ာ့ဝါရွင္တန္ကို ဥကၠ႒ တင္ၿပီး Convention ႀကီးတခုလုပ္ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒသစ္ကို ေရးဆြဲခဲ့ ၾကပါတယ္။ ထိုဥပေဒသစ္ကို ျပည္နယ္အလိုက္ အသီးသီးက ျပန္လည္လက္ခံအတည္ျပဳၿပီး (၁၇၈၉)ခု မတ္လ(၄)ရက္ ေန႔ကစၿပီးေတာ့ အသက္သြင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရာဇဝင္က က်ေနာ္တို႔ကို ဘာသခၤန္းစာမ်ား ေပးခဲ့ပါသလဲ။
၁။ မူလကတည္းက အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္ျပည္နယ္မ်ားအျဖစ္ စတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
၂။ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာအရျပည္နယ္ေပါင္းခ်ဳပ္ေခၚတဲ့ Confederation ဆိုတာက စဖြဲ႔ခဲ့ၾကပါတယ္။
၃။ သို႔ေသာ္လည္း ဘဝနဲ႔မလံုေလာက္ မကိုက္ညီတဲ့အခါမွာ တဆင့္ေလွ်ာ့ၿပီး Federation ဆိုတာ ဖြဲ႔ခဲ့ရပါတယ္။
၄။ ရာဇဝင္ျဖစ္စဥ္အတြင္းမွာဘဲ Decenteralization ကေနၿပီးေတာ့ Centeralization ကို တေျဖးေျဖး ဦးတည္လာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
၅။ အာဏာပိုင္သမတစနစ္ဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ ညီၫြတ္ေရး အဆိုျပဳခ်က္ ျဖစ္လာပါတယ္။
အဲဒါ ျပည္ေထာင္စုတိုင္းသာ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ ညီၫြတ္ေရးစုစည္းခ်က္အတြက္ တစံုတခုေသာ အာမခံအႏွစ္သာရတခု မုခ်တပ္ဆင္ပါရွိရစျမဲဘဲဆိုတာ အေလးအနက္ လက္ခံယံုၾကည္ဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ ဆြီဇာလန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ရာဇဝင္ျဖစ္စဥ္ကိုလည္း အၾကမ္းဖ်င္းေလ့လာၾကည့္ရေအာင္။ လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒဟာ (၁၈၇၄)ခုႏွစ္ကစၿပီး အလြန္ရွည္လ်ားေသာျဖစ္စဥ္မွ ေပါက္ဖြားလာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ရာဇဝင္စပံုကလည္း အဲ့လ္ပ္စ္ေတာင္တန္းႀကီးရဲ႕ပတ္လည္မွာ သူ႔ရာဇဝင္နဲ႔သူ၊ သူတို႔ေျပာဆိုတဲ့ဘာသာစကားကိုယ္စီနဲ႔ သီးသီးျခားျခား အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္ ျပည္နယ္ေလးေတြအျဖစ္နဲ႔ ရာဇဝင္စတည္ခဲ့ၾကပါတယ္။ က်ဴးေက်ာ္ တိုက္ခိုက္ေရးသမား ဘံုရန္သူမ်ားကို စုေပါင္းခုခံကာကြယ္ေရးအတြက္ Confederation ေခၚတဲ့ ျပည္နယ္ေပါင္းခ်ဳပ္တခုကို စတင္ ေမြးဖြားေစခဲ့ပါတယ္။ Federal Diet ဆိုတာဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ျပည္နယ္ကိုယ္စီက အညီအမွ် ကိုယ္စားလွယ္ ေစလႊတ္ၿပီးေတာ့ (၈)ႏွစ္တႀကိမ္ ေတြ႔ဆံုၾကပါတယ္။ ဒီလိုသာ ေတြ႔ဆံုၾကတယ္။ အမွန္ကေတာ့ တႏွစ္တႀကိမ္ ေတြ႔ဆံုၾကပါတယ္။ ဒီလိုသာေတြ႔ဆံုၾကတယ္၊ အမွန္ကေတာ့ တနယ္နဲ႔တနယ္ သံသယႀကီးစြာနဲ႔ၾကည့္ၿပီး Federal Diet ရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္ဟာ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္ျပည္နယ္ေတြရဲ႕အေပၚမွာ တရားဝင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္ျခင္းမရွိခဲ့ပါဘူး။ ကြဲကြဲျပားျပားဘဲတည္ေနခဲ့တာပါဘဲ။ ဒါေၾကာင့္လည္း (၁၈၇၁)ခု ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပင္သစ္က်ဴးေက်ာ္ေရးသမားမ်ားဟာ ဆီြဇာလန္ျပည္ေထာင္စုကို လြယ္ကူစြာဘဲ သိမ္းပိုက္ႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္။ ရွိရင္းစြဲ အေျခခံျပည္နယ္ေတြ ကိုယ္ပိုင္ အခ်ဳပ္အျခာ အေနအထားေတြ၊ ေဒသဓေလ့ထံုးစံ အေနအထားေတြနဲ႔ ငါ့ျပည္နယ္မွ ငါ့ျပည္နယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓတ္ေတြကို ျပင္သစ္ စစ္ဘုရင္ နပိုလီယံ ဘိုနာပတ္ဟာ အာဏာနဲ႔ ရိုက္ခ်ိဳး ဖ်က္ဆီးပစ္ၿပီး နယ္သစ္ေတြကိုသတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ Prefecture လို႔ေခၚတဲ့ ျပည္နယ္ေပါင္း(၁၈)ခုကို သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ကိုယ္စားျပဳ အမ်ိဳးသားအစိုးရနဲ႔ အာဏာပိုင္ အမ်ိဳးသား အစိုးရ အဖြဲ႔တရပ္ကို ဖြဲ႔ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကို ရာဇဝင္မွာ Felbatic သမတႏုိင္ငံအေျခခံဥပေဒလို႔ ေခၚတြင္ေစခဲ့ပါတယ္။ (၁၇၉၈)ခု ဧၿပီလ(၁၂)ရက္ ေန႔မွာ ျပဌာန္းေပးခဲ့ပါတယ္။
သို႔ေသာ္လည္း ဆြီဇာလန္ႏုိင္ငံရဲ႕ မိမိရဲ႕မူလဘူတ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္ ျပည္ နယ္ခြဲျခားေရးစိတ္ဟာ ရာဇဝင္နဲ႔ခ်ီၿပီး ျပင္းထန္ေနေတာ့ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ မ်ားစြာေသာ ျငင္းခုန္မႈ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ခဲ့ရၿပီး ေနာက္ေတာ့ ျပည္သူေတြကို ပထမဆံုးဗီတိုအာဏာ စတင္အပ္တဲ့ (၁၈ဝ၂)ခု ေမလ Constitution ကို ေရးဆြဲျပဌာန္းခဲ့ၾကျပန္ပါတယ္။ ဗိတိုဥပေဒအရ အသက္(၂ဝ)ျပည့္တဲ့ တိုင္းသူျပည္သားတိုင္း အေျခခံဥပေဒတည္ျပဳေရးအတြက္ မဲေပးေစခဲ့ပါတယ္။ မဲဆႏၵရွင္ေပါင္း (၇၂၄၅၃)က သေဘာတူမဲေပးပါတယ္။ (၉၂၃၃၂)က သေဘာမတူမဲ ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ (၁၆၇၁၇၂)က ၾကားေနခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ၾကားေနတဲ့မဲမ်ားဟာ သေဘာတူတဲ့ မဲမ်ားျဖစ္တယ္လို႔ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
မူလအေျခခံဥပေဒနဲ႔စာရင္ အခုျပင္ဆင္တဲ့အေျခခံဥပေဒဟာ အနည္းငယ္ ေအာင္ျမင္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ နပိုလီယံဟာ သူ႔သေဘာနဲ႔သူ ဃေညအသည လို႔ဆိုတဲ့ ျပည္နယ္ပိုင္းကို သီးျခားအေျခခံဥပေဒကိုယ္စီ ေရးဆြဲျပဌာန္းေပးျပန္တယ္။ အဲဒါကို ျဖန္ေျဖေရးဥပေဒလို႔ေခၚၿပီး (၁၈ဝ၃)ခု ေဖေဖၚဝါရီလ(၁၉)ရက္ေန႔မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ေနာက္ဆံုး နပိုလီယံအာဏာက်ေတာ့ အဲဒီအေျခခံဥပေဒလည္း ပ်က္စီးခဲ့တာပါဘဲ။ (၁၈၁၅)ခု ၾသဂုတ္ လ(၇)ရက္ေန႔မွာ ျဖန္ေျဖေရးအေျခခံဥပေဒကို ရပ္ဆိုင္းၿပီး မူလအတိုင္း တိုက္ရိုက္ျပန္လည္ ထူေထာင္ကာ (၂၂)ခုေသာ Canton တို႔ဟာ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူညီခ်က္ လို႔ဆိုတဲ့ Federal Agreement ကို လိုက္နာပါတယ္ဆိုၿပီး က်မ္းက်ိန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာပိုင္ျပည္နယ္တိုင္းက အေရးပိုင္သံအမတ္ႀကီးေတြကို ေတြ႔ဆံုတဲ့ တိုက္ရိုက္လႊတ္ေတာ္ပါဘဲ။
ဆြီဇာလန္ျပည္သူေတြက ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္တဲ့ကိုယ္စားလွယ္ေတြ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ အလြန္ ေလ်ာ့ေလ်ာ့လ်ဲလ်ဲဖြဲ႔ထားတဲ့ Confederation တခုပါဘဲ။ အဲဒါ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ကိုယ့္ျပည္ နယ္နဲ႔ကိုယ္ သီးျခား ေရွးက်က်အတိုင္း ေနလိုတဲ့ Federalist ေတြနဲ႔၊ ဒါေတြအကုန္ဖ်က္ၿပီး တခုတည္းေသာ ညီၫြတ္ေသာဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ ထူေထာင္လိုတဲ့ Radicalist ေတြဟာ ႏွစ္ေပါင္း(၃ဝ)ေက်ာ္မွ် အျငင္းပြားမႈ ပဋိပကၡမႈႀကီးေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေတြ Canton လည္း ထြက္ကုန္ၾကပါတယ္။ (၁၈၄၆)ခုႏွစ္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပါေလေရာ။
Centerban Canton ေတြ အေရးရံႈးနိမ့္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ခြဲထြက္တဲ့ျပည္နယ္ေတြကို Confederation ထဲမွာ ျပည္လည္ ဝင္ေရာက္ေစခဲ့ပါတယ္။ ရာဇဝင္မွာ ဆြစ္အမ်ိဳးသားညီ ၫြတ္ေရးေအာင္ပြဲအျဖစ္နဲ႔ အဲဒီျပည္တြင္းစစ္ကို အသိအမွတ္ ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီလို ျပည္တြင္းစစ္ႀကီးျဖစ္ရသည္မွစၿပီး (၁၈၄၈)ခုႏွစ္မွာ Diet ဟာ ဒီေန႔အေျခခံဥပေဒႀကီးကို စတင္ေရးဆြဲခဲ့ေစခဲ့တာပါဘဲ။
အဲဒီအေျခခံဥပေဒဟာလည္း ေရွးမူနဲ႔ေခတ္သစ္မူ စုေစည္းေရးမူ(၂)ခုကို ေစ့စပ္ ျဖန္ေျဖထားတဲ့ဥပေဒပါဘဲ။ အဲဒီ ဆြီဇာလန္ျပည္ေထာင္စုဥပေဒသစ္နိဒါန္းမွာ ဘယ္လိုဆိုပါသလဲဆိုရင္ “ဘုရားသခင္ရဲ႕ အလိုဆႏၵအတိုင္း ျပည္နယ္ေပါင္းခ်ဳပ္မဟာမိတ္အဖြဲ႔ဟုဆိုအပ္ေသာ ဤဆြီဇာလန္ (Confederation) သည္ ဆြီဇာလန္အမ်ိဳးသားတို႔ ဂုဏ္က်က္သေရနဲ႔တကြ ညီၫြတ္ေရးအင္အားေတာင့္တင္းေရးကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ရန္အတြက္ Federal Constitution ကို ျပဌာန္းလိုက္ေပသည္။” လို႔ Confederation နဲ႔ Federation ကို ေစ့စပ္ေရာေမႊၿပီး သူတို႔ရာဇဝင္ဘဝျဖစ္စဥ္နဲ႔ ကိုက္ညီေအာင္ လုပ္ေဆာင္ထားတာကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။
အဲဒီမွာလည္း Confederation ဟာ စကတည္းက အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္ ျပည္နယ္ Canton ေတြနဲ႔ စတင္ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တယ္ဆိုတာရယ္၊ တေျဖးေျဖး Centeralization ဆိုတဲ့ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ ညီၫြတ္ေရးစုစည္းခ်က္ဆီသို႔ ေရြ႕လ်ားလာတယ္ဆိုတာရယ္ အဲဒါ က်ေနာ္တို႔ ေကာင္းမြန္စြာေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု ရာဇဝင္ျဖစ္စဥ္ကိုေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာစရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ မဟာေအာက္တိုဘာ ဆိုရွယ္လစ္ေတာ္လွန္ေရးႀကီးက စတင္ေပါက္ဖြားေပးခဲ့ျခင္းပါဘဲ။ (၁၉၁၈)ခုႏွစ္ Constitution အရ ရုရွျပည္မႀကီးကို အေျခခံၿပီးေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ဖြဲ႔ စည္းခဲ့တာပါဘဲ။ ထို႔ေနာက္ (၁၉၂၄)ခုႏွစ္ Constitution မွာ ျပည္နယ္ (၄)ခု ပါဝင္လာၿပီး (၁၉၃၆)က်ေတာ့ (၁၆)ျပည္ေထာင္စုနယ္ျဖစ္လာပါတယ္။ ဆိုဗီယက္ယူနီယံရဲ႕ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ ညီၫြတ္ေရး စုစည္းခ်က္ဟာ အလုပ္သမားလူတန္းစာႏုိင္ငံေရးအာဏာပိုင္စနစ္နဲ႔ ဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရး လူမႈအေဆာက္အအံုႀကီးဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လည္း ေတာင္ႀကီးဦးထြန္းျမင့္တို႔၊ ဒီေန႔ျပည္နယ္ညီၫြတ္ေရးအဖြဲ႔ႀကီးတို႔ ဟာ အလိုရွိတဲ့ဟာေတြအကုန္လံုးအျပင္ လူမ်ိဳးစုေရးရာျပႆနာမွာ ျပႆနာမ်ားေျဖရွင္း ေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ကမၻာမွာ စံယူရေလာက္ေအာင္ အခြင့္အေရး အျပည္အစံု ထည့္သြင္းျပဌာန္းႏုိင္ျခင္းဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမတႏုိင္ငံေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေဒသေတြ၊ လူမ်ိဳးစုေဒသေတြစသျဖင့္ လူမ်ိဳးႀကီး/ငယ္ေပါင္း(၁၈၁)မ်ိဳး၊ ဘာသာစကားႀကီး ေပါင္း(၅၅)မ်ိဳး၊ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာေပါင္း(၂၂)မ်ိဳးကို တကယ္တန္းတူညီမွ်ဖြဲ႔စည္းၾကရၿပီး ေလာကနိဗၺာန္ထူေထာင္ေနၾကျခင္းဘဲျဖစ္ပါတယ္။
ဆိုဗီယက္နဲ႔ျမန္မာျပည္ေထာင္စု ႏွစ္ျပည္ေထာင္ကလြဲရင္ ကမၻာမွာ ဘယ္ျပည္ေထာင္စုမွာမွမရွိတဲ့ ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္နဲ႔တကြ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား ဖြဲ႔စည္းခြင့္၊ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္သြယ္ေရးမွ လြတ္လပ္စြာ ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္၊ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ လံုးဝဖန္တီးေရးအတြက္ စီမံကိန္းမ်ားေရးဆြဲေဖာ္ထုတ္ပိုင္ခြင့္စတဲ့ အခြင့္အေရးမ်ား အျပည့္အဝရရွိေစပါတယ္။
ကမၻာမွာရွိေသးတဲ့ အျခားျပည္ေထာင္စုမ်ားကိုေတာ့ က်ေနာ္မေျပာလိုပါဘူး။ ကေနဒါ၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ေတာင္အာဖရိက မ်ားအေၾကာင္းကေတာ့ အဂၤလိပ္ရွင္ဘုရင္သစၥာခံတဲ့ ဒိုမီနီယံျပည္ေထာင္စုမ်ားျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္ ဒီေနရာမွာ အထူး မေျပာလိုပါဘူး။
အဲဒီေတာ့ ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ ဗမာျပည္မကိုအေျခခံၿပီး ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းတာဟာ ႏိုင္ငံတကာ ျပည္ေထာင္စုမ်ား ျဖစ္ေပၚလာပံုရာဇဝင္အရလည္းေကာင္း၊ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ ညီၫြတ္ေရးစုစည္းခ်က္အတြက္ ဒီအခ်ိန္ဒီအခါမွာ ဒီလိုဘဲဖြဲ႔စည္းရမယ္ဆိုတာ ဘဝကိုက ေပးတဲ့ပစၥည္း၊ ဘုရားကိုက ေပးတဲ့ပစၥည္းဘဲဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ေတာ့ အေလးအနက္ ယံုၾကည္တယ္။
ဒါေပမယ့္ ကမၻာ့ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ဆန္႔က်င္ၿပီး ဗမာျပည္မွလူမ်ိဳးစုႀကီးက ျပည္နယ္မ်ားကို အႏုိင္က်င့္ ထားတာလားလို႔ အေျခခံဥပေဒေၾကာင္းအရဘဲ စစ္ေဆးၾကည့္ရေအာင္။
၁။ ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီထံုးတမ္းအစဥ္အလာအရ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကို လူဦးေရ အခ်ိဳးအစားနဲ႔ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ေစၿပီး ဗဟိုအစိုးရကို ေရြးခ်ယ္ျခင္း၊ သို႔ကလို ေရြးခ်ယ္သည့္ေနရာမွာလည္း ျပည္နယ္မ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကိုလည္း ပါဝင္ထည့္သြင္းျခင္း၊
၂။ လူမ်ိဳးစုမ်ားအားလံုး ညွိႏိႈင္းသေဘာတူခ်က္အရ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ကို ေရြး ေကာက္ဖြဲ႔စည္းျခင္း၊
၃။ ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီထံုးတမ္းစဥ္လာအရ ေငြဥပေဒၾကမ္းမ်ိဳးမွတပါး ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္တို႔သည္ ဥပေဒျပဳေရးတြင္ အာဏာတန္းတူျဖစ္ျခင္း၊
၄။ ကမၻာ့ျပည္ေထာင္စုအစိုးရတိုင္း ျပည္ေထာင္စုညီၫြတ္ေရးအတြက္ အေရးတႀကီးကာကြယ္ျပဌာန္းရမယ့္ ျပဌာန္းခ်က္ (၆)ရပ္အနက္ တရပ္ျဖစ္သည့္ လူမ်ိဳးစုႀကီးက လူမ်ိဳးစုငယ္မ်ားကို မထိပါးႏိုင္ရန္ ျပည္ေထာင္စုျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က ေရြးခ်ယ္ေသာဗဟို အစိုးရမွာ ျပည္နယ္ေကာင္စီမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးမ်ားအျဖစ္နဲ႔ ပူးေပါင္း ဖြဲ႔စည္းေစျခင္း၊ ညီတူညီမွ် တာဝန္ရွိေစျဖင္း၊
၅။ ျပည္နယ္/ျပည္မႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡမ်ား၊ မေက်လည္ခ်က္မ်ားကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ လံုးဝ လြတ္လပ္စြာ ေျဖရွင္းအဆံုးအျဖတ္ျပဳႏိုင္ရန္အတြက္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သို႔ အာဏာေပးအပ္ထားျခင္း၊
၆။ ျပည္ေထာင္စုပါလီမန္မွာ သံုးပံုႏွစ္ပံု သေဘာတူညီခ်က္ရမွသာ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ျခင္း၊
၇။ ရာဇဝင္အစဥ္အလာအရ၊ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာအရ ျပည္နယ္အျဖစ္ ထူေထာင္ခဲ့ေသာ ရွမ္းျပည္နယ္ကဲ့သို႔ေသာ ျပည္နယ္ကို ခြဲထြက္ခြင့္ကို မူအားျဖင့္ အပ္ႏွင္းထားျခင္းပင္ျဖစ္ပါတယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းပံုဟာ မူအရ၊ ပံုစံအရ ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီအစဥ္အလာနဲ႔ ကိုက္ညီေၾကာင္းကိုသာ အေလးအနက္ထားၿပီး ေျပာဆိုေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအစိုးရရဲ႕အာဏာကို လက္ေတြ႔ ကိုင္တြယ္က်င့္သံုးေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္၊ ပါတီ၊ အဖြဲ႔အစည္း၊ အင္အားစုတို႔ရဲ႕ သေဘာထားမွား၊ လုပ္ရပ္မွားႀကီးေတြ အတြက္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ျပည္သူေတြက တာဝန္မခံႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒါကေတာ့ Subjective Factor လို႔ေခၚတဲ့ ကတၱားပိုင္း ဆိုင္ရာျပႆနာပါ။ ႏုိင္ငံေရးအရ ရဲရဲတင္းတင္းစာရင္းရွင္းပစ္ ရမယ့္ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။
သာဓကအားျဖင့္ ပထစအစိုးရ တက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ မလံုေလာက္တဲ့အေၾကာင္း တခ်က္ျပၿပီး ျပည္မကဲဘိနက္၊ ျပည္နယ္ လူမ်ိဳးစုကဲဘိနက္ရယ္လို႔ ခြဲစိတ္ပစ္ခဲ့ျခင္းဟာလည္း ကာယကံေျမာက္အားျဖင့္ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအာဏာနဲ႔ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုညီၫြတ္ေရးကို ခြဲစိတ္ပစ္လိုက္ျခင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ မ်ားစြာစိတ္နာခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔မွာ ပါလီမန္မွာ တေကာင္တၿမီးမွ မရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ဒါကို က်ိတ္မွိတ္ၿပီး သည္းခံလိုက္ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ပထမကြဲလြဲခ်က္ေနရာက ျပည္မကို အေျခခံၿပီးေတာ့ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းျခင္းဟာ ရာဇဝင္ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ဘဝအေျခအေနအရ မွန္ကန္ကိုက္ညီတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ရိုးသားစြာယံုၾကည္တယ္။
ျပည္ေထာင္စုတိုင္းရဲ႕ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ ညီၫြတ္ေရးစုစည္းခ်က္နဲ႔ အခုအခ်ိန္အခါမွာ အင္မတန္အဖိုးတန္တဲ့ စီမံခ်က္ တရပ္ျဖစ္တယ္ လို႔ က်ေနာ္တို႔ အေလးအနက္ခံယူတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျပည္ေထာင္စုေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ႕ Federal အစစ္ အဆိုျပဳခ်က္ေတြကို နားေထာင္ရင္း ေလ့လာရင္းနဲ႔ အေမရိကန္၊ ဆီြဇာလန္တို႔ ရဲ႕ ဟိုေရွးတုန္းက ရာဇဝင္အစက အလြတ္ ေလ်ာ့လ်ဲစြာဖြဲ႔စည္းလာဖူးတဲ့ Confederation ပံုစံေတြကို က်ေနာ္တို႔အဖို႔ ၾကားေယာင္ျမင္ေယာင္ျဖစ္လာပါတယ္။ ျပည္နယ္ညီေနာင္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားက လက္ရွိ ဒီပံုဖြဲ႔စည္းထားျခင္းဟာ ျပည္မက ျပည္နယ္လူမ်ိဳးစုေတြကို ခ်ဳပ္ခ်ယ္ လႊမ္းမိုးထားတယ္လို႔ယံုၾကည္တယ္။ အဲဒီလို က်ေနာ္တို႔နဲ႔ သေဘာကြဲလြဲေနပါတယ္။ ဒါဟာ ပထမကြဲလြဲခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယကြဲလြဲခ်က္က ရပ္တည္မႈျခားနားေနခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ Stand Point လို႔ေခၚပါတယ္။ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ျပည္ေထာင္စုတြင္း လူမ်ိဳးစုေရးရာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒီကေန႔လက္ငင္းျပႆနာ Order of the Day ဟာ ျပည္မကို ျပည္နယ္ဖြဲ႔ရန္မဟုတ္ေသး၊ ျပည္နယ္ရထိုက္ေသာလူမ်ိဳးစုမ်ား ျပည္နယ္ရေရးနဲ႔ ျပည္နယ္ရရွိေရးလူမ်ိဳးစုမ်ား လံုးဝ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရွိေရးျမွင့္တင္မႈဘဲလို႔ က်ေနာ္တို႔ယူဆပါတယ္။ ျပည္နယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကေတာ့ မိမိတို႔ဘဝရပ္တည္မႈမွာ အေျခမခံဘဲ အားလံုးေသာျပႆနာေတြဟာ ျပည္မကို ျပည္နယ္တခုလုပ္လိုက္ရင္ ကိစၥအားလံုး ေအးကုန္မယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ အဲဒီလို Stand Point က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ျခားနားေနပါတယ္။
တတိယကြဲလြဲခ်က္ကေတာ့ ျပႆနာခ်ဥ္းကပ္ပံုခ်င္း ျခားနားခ်က္ Approach ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔က လူမ်ိဳးစု ျပႆနာမ်ားနဲ႔တကြ ျပည္ေထာင္စုတခုလံုး ေသာင္မတင္ေရမက်နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ စစ္ေရးမွစၿပီးေတာ့ အၾကပ္အတည္းဆိုက္ေနရတာေတြဟာ နယ္ခ်ဲ႕ပေယာဂနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ပဋိပကၡေတြကို မရွင္းမလင္းႏိုင္သမွ် ဆက္လက္ ခံစားေနရဦးမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က အေလးအနက္ယံုၾကည္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီျပႆနာေတြ ေျဖရွင္းေရးဟာ လက္ငင္း ပထမ၊ ျပႆနာအဝဝ ၿငိမ္းခ်မ္းညီၫြတ္စြာေျဖရွင္းေရးဟာ ဒုတိယလို႔ က်ေနာ္တို႔က ဒီလိုဘဲခ်ဥ္းကပ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျပည္နယ္ ေနာင္ေတာ္ရဲေဘာ္ႀကီးမ်ားကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္မူအရ ကိုယ့္ျခံကိုယ္ခတ္ၾကေရးသည္ ပထမ၊ ျပႆနာအဝဝ ေနာက္က်မွ တန္းတူညီမွ်ေျဖရွင္းေရးသည္ ဒုတိယလို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ အဲဒီလို ျပႆနာ ခ်ဥ္းကပ္ပံုမွာလည္း က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ဝမ္းနည္းစြာ ျခားနားေနပါတယ္။
အဲဒီလို ျခားနားကြဲလြဲခ်က္မ်ားဟာ (၃)ေနရာမွာ ခြဲျခားေတြရွိခံစားလာခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ျပည္နယ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ အျပန္အလွန္ တဦးနဲ႔တဦး ညီ ရင္းအကို မိသားစုစိတ္ဓါတ္နဲ႔ဆႏၵတူသေဘာေပါက္ၾကေစရန္ ကူညီ ၾကိဳးစားၾကမည္ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကိုလည္း ကူညီၾကိဳးပမ္းပါလို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ဆိုတဲ့မူဟာ အခုလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ် မသင့္ေတာ္ေသးေၾကာင္း ျပည္တြင္းျပည္ပေရးရာရႈေဒါင့္မ်ားနဲ႔ႏ ုိင္ငံတကာ အေျခခံခံဥပေဒမ်ားမွ က်ေနာ္တို႔ အေၾကာင္းျပကန္႔ကြက္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ညွိႏိႈင္းတင္ျပခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ကို ေစာဒကတက္စရာ တခုက်န္ပါလိမ့္မယ္။ “ဒါျဖင့္ရင္ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္မူဟာ ဗမာျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ဘယ္ေတာ့မွမထိုက္တန္ေတာ့ဘူးလား”လို႔ ေမးစရာရွိပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အနာဂတ္ ရာဇဝင္ေတြမွာ ျပည္မ/ျပည္နယ္အားလံုး တကယ္တန္းတူညီမွ် အျပည့္အဝအေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ၾကမယ့္ကာလကို မုခ်ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ဒီလိုေျပာခ်င္ပါတယ္။ ‚ကာလကေတာ့ တျခားမဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္သမတႏိုင္ငံေတာ္ကို ထူေထာင္ႏုိင္ၾကတဲ့ကာလဘဲျဖစ္ပါတယ္။ တဦးနဲ႔တဦး၊ တတန္းစားနဲ႔တတန္းစား၊ လူမ်ိဳးစုတခုနဲ႔တခု၊ ျပည္နယ္တခုနဲ႔တခု ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးအားျဖင့္ လံုးဝ ေခါင္းပံုျဖတ္ ေသြးစုပ္မႈကင္းတဲ့ ဆိုရွယ္လစ္ လူမႈအေဆာက္အအံု ထူေထာင္ႏုိင္ၾကတဲ့အခါမွာ ယေန႔ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုသမတႏုိင္ငံမွာကဲ့သို႔ ျပည္နယ္အားလံုး လူမ်ိဳးစုအားလံုးတို႔ဟာ တကယ္တန္းတူညီမွ်အေျခခံေပၚမွာ အစြမ္းကုန္ လြတ္လပ္စြာ တိုးတက္မႈ ရရွိၾကမည္မွာ မုခ်ပါဘဲ။
ဆိုရွယ္လစ္ျပည္ေထာင္စုအတြင္းမွာ လူမ်ိဳးစုမ်ားအားလံုး ဘယ္ကဲ့သို႔ တန္းတူညီမွ် အျပည့္အဝရွိတယ္ဆိုတာ ဆိုဗီယက္ယူနီယံဟာ ဘယ္ရန္သူ ဘယ္မိတ္ေဆြကမွ အျပစ္မထြက္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ ကမၻာ့လက္ေတြ႔ သက္ေသ ျပခ်က္ၾကီးအျဖစ္နဲ႔ ရပ္တည္လ်က္ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီလိုထူေထာင္ရတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ဘာမွ အျငင္းပြားစရာလည္း မလိုေတာ့ပါဘူး။ တမ်ိဳးသားလံုးရဲ႕ လူမႈေတာ္လွန္ေရးတိုးတက္မႈျဖစ္စဥ္အတြင္း သဘာဝက်က် ေပၚထြက္လာမယ့္ ဆိုရွယ္လစ္ျပည္ေထာင္စုျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ရာဇဝင္ကိုက ေပးအပ္လာတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ခင္ဗ်ာ ဒီေန႔ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒဟာ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရးေတာ္လွန္ေရးႀကီးကသာ သဘာဝက်က်ညီၫြတ္စြာ သီးပြင့္ေပါက္ဖြားေပးသကဲ့သို႔ အနာဂတ္ ဆိုရွယ္လစ္ေတာ္လွန္ေရးႀကီးကလည္း အနာဂတ္ဆိုရွယ္လစ္ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ကို သဘာဝက်က် ေပါက္ဖြား သီးပြင့္ ေပးပါလိမ့္မယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဆိုခဲ့တဲ့ ဆိုရွယ္လစ္ျပည္ ေထာင္စုစနစ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ကူးေျပာင္း ထူေထာင္ႏုိင္ရန္အတြက္ ျပည္တြင္းျပည္ပအလား အလာမ်ားက ေကာင္းစြာျပေနပါတယ္။ ထိုကာလဟာ မေဝးေတာ့ဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ ယံု ၾကည္ယူဆပါတယ္။ ယေန႔ ျပည္ေထာင္စုလူငယ္တို႔ရဲ႕ လူသားအစဥ္အဆက္မွာဘဲ ျမန္မာျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္သမတႏုိင္ငံေတာ္ဟာ မုခ်ျဖစ္ေပၚရေတာ့မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယံုၾကည္ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။ ယေန႔က်ေနာ္တို႔ ျပည္နယ္/ျပည္မရွိ ျပည္သူအားလံုးတို႔ဟာ ဆိုရွယ္လစ္ျပည္ေထာင္စုကို ဦးတည္ခ်ီတက္ၾကရင္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ ထူေထာင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို တက္ညီလက္ညီနဲ႔ အစြမ္းကုန္ၾကိဳးပမ္းတည္ေဆာက္ရန္သာ လက္ငင္း အေရးႀကီး ျဖစ္ပါတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေလးစားစြ ာတင္ျပလိုပါတယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ က်ေနာ္တို႔ ေစာဒကတက္စရာတခု ဆက္လက္က်န္ပါလိမ့္ဦးမယ္။ ထိုအခ်က္ကေတာ့ လက္ရွိ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒကို လက္ရွိအေျခအေနနဲ႔ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားအရ ဘာမွျပင္စရာ မလိုေတာ့ဘူးလားလို႔ ေမးစရာရွိ ေနပါတယ္။ အေျဖကေတာ့ လက္ရွိအေနအထားနဲ႔ပံုစံအတြင္းမွာ ျပင္စရာေတြ အေတာ္ဘဲရွိ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ရာဇဝင္ေၾကာင္းနဲ႔တကြ လိုက္နာျပဳျပင္အပ္တဲ့ အေျခခံမူမ်ားကို က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လူမ်ိဳးစုေရးရာ အၾကံေပးစာတမ္းမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ထိုအက်ယ္စာတမ္းကို သဘာပတိႀကီး နဲ႔တကြ လူမ်ိဳးစုကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ႀကီးမ်ားအားလံုးထံ က်ေနာ္တို႔ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးစြာ ေဝငွကမ္းလွမ္းမည္ ျဖစ္ပါတယ္။
သို႔ေသာ္လည္း ဒီေနရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္တခ်ိဳ႕ကို ေဖာ္ထုတ္တင္ျပလိုပါတယ္။ ယေန႔ျပႆနာဟာ ျပည္မဧရိယာကို ျပည္နယ္တခုဖြဲ႔ေရးေတာင္းဆိုရန္မဟုတ္၊ ျပည္နယ္ရထိုက္ေသာလူမ်ိဳးစုမ်ား ျပည္နယ္ရရွိေရးႏွင့္ ရရွိထူေထာင္ၿပီး ျပည္နယ္မ်ား အားလံုး တန္းတူညီမွ်အေျခခံတြင္ရပ္တည္ေစၿပီး ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈအခြင့္အေရးမ်ား အျပည့္အဝ ရရွိေရးသာ အဓိကျဖစ္တယ္။
ဒီအတြက္ ျပင္ဆင္ဖို႔က ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရတြင္ ျပည္နယ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား ျပည္ေထာင္စုတာဝန္ခံမ်ားအျဖစ္ အာဏာအျပည့္အစံုရရွိထိမ္းရြက္ေစျခင္း၊ ေနာက္တခ်က္ ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ျပည္နယ္မ်ား အာဏာခြဲေဝေရး၌ ျပည္နယ္မ်ား၏ လံုးဝ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရွိေရးမူေပၚတြင္ တိက်ျပတ္သားမႈရရွိေစေရး၊ ေနာက္တခ်က္ ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ျပည္နယ္မ်ား အတြင္းရွိ သယံဖာတပစၥည္းမ်ားထုတ္လုပ္ေရးတြင္ ျပည္ေထာင္စုအေျခခံ/ျပည္နယ္အေျခခံဟာ ခြဲျခားၿပီး စီမံကိန္းမ်ားႏွင့္ စနစ္တက် ဆက္စပ္လုပ္ေစရန္အတြက္လည္းေကာင္း ျပည္ေထာင္စုစီမံကိန္းေကာ္မရွင္၊ ျပည္နယ္အလိုက္ စီမံကိန္း ေကာ္မရွင္မ်ားကို ဥပေဒအရ အခိုင္အမာဖြဲ႔စည္း၍ ဆက္စပ္လုပ္ောဆင္သြားေရး။ ေနာက္တခ်က္ ျပည္ေထာင္စု တိုးတက္ႀကီးပြားမႈ ရန္ပံုေငြႀကီးတရပ္ ဖြင့္လွစ္၍ တရားဝင္ထည့္ဝင္ျခင္း၊ တရားဝင္ထုတ္ယူျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ေစရန္နဲ႔ ၄င္းအျပင္ ျပည္ေထာင္စုက ျပည္နယ္မ်ားသို႔ အထူးေထာက္ပံ့ေငြမ်ား သီးျခားေပးအပ္ေရး။ ေနာက္တခ်က္ ျပည္ေထာင္စုဝန္ထမ္းအဖြဲ႔၊ ျပည္နယ္ဝန္ထမ္းအဖြဲ႔ကို သီးျခားထားရွိေရးနဲ႔ထိမ္းခ်ဳပ္ျပဳျပင္ေရး။ ေနာက္တခ်က္ ဂ်ပန္စစ္ ေလ်ာ္ေၾကးနဲ႔တကြ ႏိုင္ငံျခားအကူအညီအေထာက္အပံ့မ်ားကို ျပည္နယ္မ်ားအျမန္ဆံုးတိုး တက္ႀကီးပြားေရးအတြက္ ျပည္မထက္ အထူးအခြင့္အေရးမ်ား ပိုမိုခံစားခြင့္ေပးေရး။ ေနာက္တခ်က္ ျပည္နယ္ေကာင္စီမ်ားကို ျပည္နယ္ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္အဆင့္အတန္းသို႔ ျမွင့္တင္ေပးေရး၊ ျပည္နယ္ဥကၠ႒မ်ားကို လြတ္လပ္စြာေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခြင့္ျပဳေရး။ ေနာက္တခ်က္ ျပည္နယ္ဆိုင္ရာဘတ္ဂ်က္မ်ား သီးျခားလုပ္ေဆာင္ျပဌာန္းခြင့္ရရွိေစေရးနဲ႔ ျပည္ေထာင္စု ျပည္နယ္ အခြန္ေတာ္ ခြဲေဝေရးတြင္ အတိအက်ညွိႏိႈင္းသတ္မွတ္ေရး။ ေနာက္တခ်က္ လက္ရွိျပည္ေထာင္စုဥပေဒစာရင္းမွာ ေျမယာ၊ သစ္ေတာ၊ သတၱဳတြင္း၊ ေရနံတြင္းမ်ား၊ စက္မႈလက္မႈထူေထာင္ေရးမ်ားနဲ႔ အျခားညွိႏိႈင္းရရွိေသာဘာသာရပ္မ်ားကို ျပည္နယ္/ျပည္မ စုေပါင္းသက္ဆိုင္ေသာ တတိယစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းရန္ႏွင့္ ျပည္နယ္တိုင္းသည္ အထက္ပါ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၏ဝါဒႏ်င့္ဆန္႔က်င္လွ်င္ လံုးဝလြတ္လပ္စြာလုပ္ ေဆာင္ပိုင္ခြင့္၊ အက်ိဳး ခံစားခြင့္ ရရွိေစခြင့္။ ေနာက္တခ်က္ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး၊ ေျမယာစနစ္ျပဳျပင္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီေဒသႏၲရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္း ျပည္နယ္တိုင္းသည္ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၏ ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ျပည္နယ္တိုင္းအတြက္ လံုးဝလြတ္လပ္ခြင့္ရရွိေစေရးႏွင့္ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၏ စီးပြားေရး လူမႈေရး စေသာ(ဘုတ္ႏွင့္ ေကာ္ပိုေရးရွင္း)မ်ားတြင္ ျပည္နယ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ တန္းတူရည္တူ အျပည့္အဝပါဝင္ရရွိေစေရး။ ေနာက္တခ်က္ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၏ ဝါဒႏွင့္အညီ အသိပညာတိုးတက္ေရးအတြက္ လူမ်ိဳးစုဘာသာအလိုက္ သီးျခားအသံလႊင့္ရံုမ်ား ထူေထာင္ခြင့္ရရွိေစေရး။ ေနာက္တခ်က္ ျပည္နယ္တိုင္း ပေဒသရာဇ္ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ၊ လူမ်ိဳးႀကီးဝါဒ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ၊ စစ္ဝါဒဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈဝါဒဖယ္ရွား၍ ဒီမိုကေရစီဘဝကို ျပည့္ဝစြာျဖည့္တင္းေပးေရး ေနာက္ဆံုးတခ်က္ အေရးအႀကီးဆံုးညွိႏိႈင္းရမည့္အေျခခံတရပ္မွာ အနာဂတ္တြင္ ျမန္မာျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမတႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရးအတြက္ လက္ရွိ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ျပည္နယ္ဆိုင္ရာအေျခခံဥပေဒမ်ားတြင္ တိက်ျပတ္သားေသာ ရည္ၫႊန္းခ်က္မ်ားကို အျပည့္အစံုထည့္သြင္းျပဌာန္းေရးပငါျဖစ္ပါတယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ လက္ရွိဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ေသာအခ်က္အခ်ိဳ႕ကို က်ေနာ္တင္ျပလို႔ၿပီးပါၿပီ။ က်န္ၾကြင္းေသာအခ်က္မ်ား မူမ်ားမွာ က်ေနာ္တို႔ေဝငွမယ့္စာတမ္းအက်ယ္မွာ ေတြ႔ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအစိုးရက ျပည္နယ္မ်ား၏ အစိုးရအာဏာကို အေရးတႀကီးအေျခအေနမ်ားရဲ႕ သိမ္းယူႏုိင္ခြင့္ ႏွင့္ပတ္သက္လို႔ ယၡဳအစိုးရက ျပင္ဆင္ရန္ၾကံရြယ္ထားခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တို႔ လံုးဝ သေဘာမတူႏုိင္ပါဘူး။ အထင္မွား အျမင္မွားေတြျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ လက္ရွိအေျခခံဥပေဒ မွာရွိတဲ့ ပုဒ္မ(၉၄)အရအတိုင္းပင္ ဆက္လက္ ထားရွိသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ယူဆပါတယ္။
ထို႔ျပင္ ျပည္နယ္မ်ားခြဲထြက္ခြင့္ရရွိေရးမူနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မူအားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု အဂၤါႏွင့္အညီ အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ ကမၻာမွာေတာ့ ဆိုဗီယက္ယူနီယံႏွင့္ျမန္မာျပည္မွာဘဲ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ယေန႔ျပည္တြင္းအေျခအေနမ်ားအရ ထိုအခြင့္အေရးကို လက္ေတြ႔အသံုးျပဳရန္ မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် မေလ်ာ္ကန္ေသးေၾကာင္း အားလံုး သေဘာေပါက္ လက္ခံၿပီး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီျပႆနာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ျပည္နယ္မ်ား အေက်အလည္ ညွိႏိႈင္းၾကရၿပီး ျပည္ေထာင္စုတခုလံုး အခိုင္အမာ စုစည္းညီၫြတ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အစြမ္းကုန္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ၾကပါရန္ က်ေနာ္တို႔ အထူး ေမတၱာရပ္ခံ ပါတယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ နိဂံုးအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ပမညတရဲ႕ သေဘာထားမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း လိုရင္းကို ဒဲ့ဒိုးဘဲ ထပ္မံတင္ျပပါရေစ
(၁) ယေန႔ ျပည္တြင္းျပည္ပအေျခအေနအရ ‘ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္’ဆိုသည့္မူကို ထူေထာင္ရင္ Confederation ဆန္ဆန္ျဖစ္လာၿပီး ျပည္ေထာင္စုညီၫြတ္ေရးထက္ တစတစအားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုျပိဳကြဲေရးကိုသာ အားေပးရာေရာက္ ပါလိမ့္မည္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ သေဘာမတူႏုိင္ပါ။
(၂) ယေန႔ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ (၁၄)ႏွစ္တာ သက္တမ္းအတြင္းမွာ နယ္ခ်ဲ႕ သမားတို႔ရဲ႕ပေယာဂေတြ၊ အုပ္စုိးသူတို႔ရဲ႕သေဘာထားမွားေတြ လုပ္ရပ္မွားေတြေၾကာင့္ ျပည္နယ္လူမ်ိဳးစုမ်ားအတြင္း ျပည္သူမ်ားအားလံုးနဲ႔အတူ မ်ားစြာနစ္နာေနရသည္ကို က်ေနာ္တို႔အထူးလိႈက္လွဲစြာ အသိအမွတ္ျပဳပါသည္။ အေလးအနက္ နာက်ည္းပါသည္။ ၄င္းအတြက္ ယၡဳျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းပံု ပံုစံအတြင္းမွာဘဲ အေနအထားအတြင္းမွာဘဲ အစြမ္းကုန္ လိုက္ေလ်ာျပင္ ဆင္ေပးရန္ က်ေနာ္တို႔ လံုးဝသေဘာတူညီပါတယ္။
(၃) ယေန႔ကမၻာေပၚမွာ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္အေျခခံတဲ့ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္နဲ႔ အရင္းရွင္စနစ္ကို အေျခခံတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္တို႔ ရွိပါတယ္။ ၄င္းတြင္ လူတဦးနဲ႔ တဦး၊ လူတန္းစားတရပ္နဲ႔တရပ္၊ လူမ်ိဳးစုတခုနဲ႔တခု၊ ျပည္နယ္တခုနဲ႔တခု ဖိႏွိပ္ေသြးစုပ္မႈရွိေနတဲ့ အရင္းရွင္စနစ္ကိုအေျခခံတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ဆိုတာဟာ ပံုစံအားျဖင့္သာရွိ၍ အႏွစ္သာရကေတာ့ အတုသာျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရာဇဝင္နဲ႔တကြ အျခား အရင္းရွင္ျပည္ေထာင္စုရာ ဇဝင္မ်ားက ကမၻာတြင္ ေကာင္းစြာသက္ေသခံခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ကို ပံုစံမွ်ေရာ အႏွစ္သာရမွာေရာ တကယ္အလိုရွိပါရင္ ျမန္မာျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမတႏုိင္ငံ ထူေထာင္ေရးဆီသို႔သာ ဦးတည္ ခ်ီတက္ၾကပါလို႔ အေလးအနက္တိုက္တြန္းပါတယ္။ ‘လသာတုန္း ဗိုင္းငင္’ဆိုတဲ့ စကားအရ ျပည္တြင္းျပည္ပအေျခအေနကလည္း ထိုပန္းတိုင္သို႔ ပို႔ေဆာင္ လ်က္ရွိေနသည္ကို အညီအၫြတ္ စုေပါင္း အသံုးခ်ရန္ျဖစ္ပါတယ္။
(၄) ယၡဳက်င္းပလ်က္ရွိတဲ့ လူမ်ိဳးစုေပါင္းစံုညွိႏိႈင္းဖလွယ္ေရးပြဲႀကီးကို အျပန္အလွန္ လြတ္လပ္စြာ ညွိႏိႈင္းဖလွယ္ေရးပြဲ အျဖစ္နဲ႔သာ က်ေနာ္တို႔ အသိအမွတ္ျပဳပါရေစ။ တဦးနဲ႔တဦး အက်ပ္ကိုင္ၿပီးေတာ့ တစံုတခုေသာအဆံုးအျဖတ္ကို ရေအာင္လုပ္တဲ့ပြဲအျဖစ္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ မလုပ္ပါရေစနဲ႔။ က်ေနာ္တို႔ မပါပါရေစနဲ႔။ က်ေနာ္တို႔မယံုၾကည္ပါဘူး။ လက္မခံပါဘူး။ (၁၉၇၄)ခုႏွစ္ ပင္လံုညီလာခံ ႀကီး ျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒီတႀကိမ္သာ မ်က္ႏွာခ်င္း ျပန္ဆိုင္ရတာကိုး။ ‘တခါ တက္ဆံ၊ ဆယ္ခါလန္’မျဖစ္ေစဘဲ အေျပေျပအလည္လည္ အထပ္ထပ္ အျပန္ညွိႏိႈင္းေရးတြင္သာ အဆံုးသတ္သင့္ပါတယ္။ ဒီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲႀကီးကို အဖက္ဖက္က မွ်တတဲ့အစီအမံေတြနဲ႔ သေဘာထားႀကီးႀကီးထားၿပီး က်င္းပရန္ ျဖစ္ပါတယ္။
(၅) ထိုေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းခ်က္မ်ားကို ဆိုင္ရာဆိုင္ရာတို႔က ျပန္လွန္သံုးသပ္ၾကၿပီးတဲ့ ေနာက္(၁၉၆၃)ခုႏွစ္ႏွစ္ဦးမွာ ‘ျပည္ေထာင္စုညီၫြတ္ေရးညီလာခံသဘင္ႀကီး’ ထပ္မံက်င္းပၿပီး၊ ထပ္မံညွိႏိႈင္းၾကၿပီး၊ အစံုအညီလည္း တက္ေရာက္ေစၿပီး အနယ္ထိုင္ၾကတဲ့အခါမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္သင့္ပါတယ္။ ဒါဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လိုရင္းသေဘာထား(၅)ရပ္ကို ဒဲ့ဒိုးတင္ျပျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ ယၡဳလို တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံု ေသြးခ်င္းသားခ်င္းမ်ား စံုညီေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းေရးသဘင္ႀကီးမွာ ပမညတ အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ကိုယ္စား ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းခြင့္ရရွိပါ သျဖင့္ သဘာပတိႀကီးႏွင့္တကြ အားလံုးေသာ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္ အေပါင္းတို႔အား အထူးလိႈက္လွဲစြာေက်းဇူးတင္ရွိပါေၾကာင္း အစီရင္ခံရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။ ။
ၾသဘာသံမ်ား
